مخالفت اروپا با تحریم های آمریکا؟!

آیا مخالفت اتحادیه اروپا با تحریم های آمریکا بر ضد ایران جدی است؟
دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا دقیقا پس از اجرایی شدن دور نخست تحریم ها علیه ایران در روز سه شنبه، توئیت هشدار دهنده دیگری برای کشورهایی که می خواهند به تجارت با ایران ادامه دهند، منتشر کرده است. با این حال اتحادیه اروپا که می گوید برای حفظ توافق هسته ای 2015 مصمم است و از اجرایی شدن قانون " مسدود سازی به روز شده" خبر داد.
فدریکا موگرینی در واکنش به تهدیدهای دونالد ترامپ، گفت اروپا این حق را دارد که خود طرف هایی را تعیین کند که می خواهد با آنها تعامل داشته باشد.
موگرینی گفت: «در اتحادیه اروپا، قانون تحریم ها را تجدید کردیم. همان طور که می دانید این قوانین از طرح های شرکت های اروپایی در برابر تاثیر سالیانه تحریم های آمریکا حمایت می کند. بر این باوریم که اروپا خود تعیین می کند با چه طرف هایی تعامل تجاری داشته باشد. در اینجا بر لزوم حمایت از این حاکمیت تاکید می کنم.»
کمیساریای اتحادیه اروپا مه ماه، پس از خروج آمریکا از توافق هسته ای، برای جلوگیری از تاثیر تحریم های آمریکا بر شرکت های اروپایی که قصد دارند در ایران سرمایه گذاری کنند، قانون موسوم به «قانون خنثی سازی» را احیا کرد.
این قانون در سال 1996 برای دور زدن تحریم های آمریکا علیه کوبا و لیبی تصویب شد، اما هیچ گاه به طور واقعی مورد استفاده قرار نگرفته است. این قانون قصد دارد از شرکت های اروپایی در برابر تحریم های فرا سرزمینی واشنگتن حمایت کند. بر اساس این قانون شرکت های مرتبط می توانند با مراجعه به دستگاه های قضایی کشورهای عضو از مقامات آمریکایی مسئول تحریم ها درخواست غرامت کنند.
امتیاز مهم قانون سال 1996 این است که با مجازات همراه است زیرا هماهنگی با تحریم های آمریکا را برای شرکت های اروپایی ممنوع می کند و می تواند هر شرکت اروپایی که ایران را به منظور حفظ منافع خود در آمریکا ترک کند مشمول جریمه های بروکسل کند. هرچند کمیسیون اروپا می تواند در موارد استثنا این قانون را نقض کند.
با این حال برخی صاحب نظران معتقد هستند اقدامات قانونی اتحادیه اروپا برای خلاص شدن از سناریوی اقتصادی که آمریکا در بازنگری در روابط با تهران و اعمال فشار بر جامعه بین المللی ترسیم کرد، کافی نخواهد بود.
بر اساس این دیدگاه شک جدی وجود دارد که استفاده اتحادیه اروپا از «قانون مسدود کننده» به منظور کم کردن از تاثیرات تحریم های آمریکا علیه شرکت های اروپایی که با ایران در حال تجارت هستند تاثیرگذار باشد. طرح اتحادیه اروپا برای استفاده از بانک سرمایه گذاری اروپایی برای نگاه داشتن جریان پول (به درون ایران) سبب می شود این بانک نتوانند پول خود را در بازارهای آمریکا افزایش دهند. بنابراین پیدا کردن راه هایی برای بخشیدن توانایی و اعتماد به شرکت ها برای تجارت و سرمایه گذاری (در ایران) بسیار چالش برانگیز است.
حتی این شائبه وجود دارد که اتحادیه اروپا با وقت کشی سعی میکند واکنش سخت تهران به تحریم ها را به تعویق اندازد، تا تحریم های موثر شود. به تعبیر دیگر ممکن است اتحادیه اروپا تنها نقش «سوپاپ اطمینان» را برای جلوگیری از شدت یافتن خشم و لبریز شدن صبر ایران بازی کند.
پایگاه اینترنتی گاردین امروز با اشاره به نیرومندتر شدن ایران از نظر منطقه ای، نسبت به عواقب وحشتناک تصمیم دولت ترامپ برای تخریب توافق هسته ای با ایران هشدار داد.
دموکراتهای کنگره آمریکا اقدام دولت ترامپ در بازگرداندن تحریم های ایران را خطرناک توصیف کردند. به گزارش امروز روزنامه واشنگتن پست سناتور ریچارد دربین، در بیانیه ای گفت که او همچنان با " خصومت غیرمنطقی" دولت ترامپ با این توافق مخالف است.
دربین گفت: اقدامات کنونی (دولت ترامپ) ... ما را بیش از پیش از متحدان اروپایی مان دور می سازد. سیاست خارجی ترامپ یک قمار خطرناک با تسلیحات هسته ای است. شلی پینگری نماینده دموکرات از ایالت مین نیز گفت ترامپ نباید یک توافق کارآمد را پاره می کرد. این تصمیم غلط باعث می شود ایران به مسیر تسلیحات هسته ای بازگردد.
الحیات نیز همزمان نوشت: تحریمها علیه ایران سبب افزایش قیمت نفت می شود.
اما ممکن است ادعاها درباره ناکافی بودن قانون اتحادیه اروپا تنها تلاشی برای بی تاثیر کردن پيامدهاي اختلاف اتحادیه اروپا و آمریکا- دو متحد استراتژیک و سنتی - و در نتیجه موثر کردن پیامدهای روانی تحریم ها بر ایران باشد. به هر حال حمایت اروپا از برجام تا این حد یک برگ برنده غیر قابل چشم پوشی در این شرایط است؛ بویژه اگر این ایده پذیرفته شود که آمریکا روی نابسامانی های اقتصادی و نارضایتی های سیاسی و عمومی در ایران حساب کرده و هدف از تحریم ها نیز تنها سوء استفاده از این شرایط برای دامن زدن به این نابسامانی ها و نارضایتی هاست.

--------------------------------------
عبدالرضا خلیلی

­