قارچ هم، گاهی رنگ مرگ می گیرد

به گزارش  گروه اجتماعی ، خبرگزاری صداوسیما مرکز زنجان؛26 اردیبهشت آخرین نفس های دومین ماه فصل بهار،یک بعد از ظهر دل انگیز و سنت دیرینه زنجانی ها و زدن به دل طبیعت.

با رعایت شیوه نامه های اجتماعی ستاد کرونا من هم برای این طبیعت گردی مسیر تهم چورزق را انتخاب کرده ام،مسیر زیبا با تفرجگاههای زیبا تر.

نسیم عصر گاهی ،خنکای خاصی به دلم می بخشد و اندکی از تب گرم روزه داری می کاست.

چیدن گیاهان دارویی و قارچ کوهی یکی از عمده علاقمندیهای این روزهای طبیعت گردان زنجانی است.

پراکندگی خانواده ها در دامن ارتفاعات بلند و کوتاه برای چیدن این قارچ ها نمای زیبایی به طبیعت داده است.

در استان زنجان نزدیک به 50 نوع گیاه و قارچ رشد می کند و طبیعت طارم و ارمغانخانه بیشترین میزان رویش گیاهان دارویی و قارچ گوهی را در استان زنجان دارند.

اما چند سالی است که این قارچها بوی مرگ می دهند،چرا که خبر مسمومیت ناشی از مصرف قارچ های سمی در همین  2 سال گذشته یکی از پر مخاطب ترین خبرهای استان بود.

با این پیش زمینه ذهنی ماشینم را کنار پارک کرده ،راه دامنه های سرسبز را پیش میگیرم.

خودم را به نزدیک این خانواده ها می رسانم،جوان 25ساله ای که خود را علی معرفی میکند .

از او درباره قارچها و خطر سمی بودنش می پرسم،انگار که آماده پرسیدن این سوال از من بود ،میگوید آره بعضی از این قارچها سمی هستند،و با انگشت اشاره پیر مردی را حاج حسن معرفی میکند و می گوید،آن آقا پارسال به خاطر مصرف همین قارچها مسموم شده بود.

از علی می پرسم پس چرا باز هم قارچ می چیندید،در حالی که دوان دوان از من دور می شود و خود را به جمع خانواده می رساند با صدای بلند می گوید:نگران ما نباش ما می توانیم قارچ های سمی را تشخیص دهیم.

با هزار یک سئوال بی جواب دوباره از دامنه کوه پایین می آیم،پیرمرد سالخوده ای که انگار توان راه رفتن ندارد،تنها ودور از خانواده درگوشه ای از دشت پایین کوه نشسته وباچشم خانواده را همراهی می کند.

خود را حسن ، اهل روستای ماری  معرفی می کند و میگوید 75سال سن دارد.

از او می پرسم چرا خانواده را همراهی نمی کنی می گوید:با کوله باری از تجربه مرتکب اشتباه شدم ،با مصرف قارچ چیزی نمانده بود که کبدم را از دست بدهم،به زور دکترها خوب شدم،الان هم به سختی نفسی بالا وپایین می آید.

از او درباره چرایی مصرف قارچ سمی با آن همه تجربه پرسیدم گفت: مطابق رسم قدیم ما ، غیر سمی بودن  قارچ را از مالیدن آن به ظرف نقره و وجود حشرات دراطراف قارچها می فهمیدیم

 او گفت:وقتی قارچ چیده شده را به ظرف نقره ای می مالیم اگر سیاه نمی شد آن قارچ غیر سمی بود.

اما این آزمایش برای او دست کم این دفعه درست در نیامده بود و او با مصرف همان قارچها با همان آزمایش مسموم شده بود.

راست می گفت: در همین 2 سال گذشته  169 نفر در استان زنجان و 3 هزار نفر در کشور با مصرف قارچهای سمی راهی بیمارستان شده بودند.

البته 18 نفر هم به علت عارضه های کبدی ناشی از مصرف قارچ سمی جان خود را از دست داده بودند.

صحبت هایم با علی و حاج حسن طول کشیده بودو تیغ افقی آفتاب حکایت از سررسیدن غروب می کرد.

راه بازگشت را پیش میگیرم ،باید حدود 7کیلومتری پیاده روی می کردم تا به ماشین خود برسم،اما درمسیر هنور در فکر حاج حسن وآن بیشتر به فکر علی بودم که آیا او وامثال او که امروز به دامان ظبیعت زده اند به راستی می توانند قارچ سمی را تشخیص دهند.

تلفن همراه هم را نگاه میکنم،خوشبختانه آنتن دارد،

عضو هیات علمی دانشکده دارو سازی زنجان مخاطب تلفنی من است، دغدغه خودم را درخصوص چگونگی تشخیص قارچهای سمی  با او درمیان میگذارم.

طبق مطالعات انجام گرفته، پنج هزار نوع قارچ در دنیا شناسایی شده که از این تعداد 100 نوع آن دارای سم کشنده هستند.

دکتر حسینی می گوید:معروف ترین قارچ سمی دنیا آمانیتا (شکل ظاهری شبیه به قارچ های پرورشی دارند)نام دارد که مطالعات انجام گرفته نشان می دهد در صورت مصرف، سم این قارچ 95 درصد افراد  مصرف کننده را به کام مرگ می کشاند .

او این را هم اضافه کرد که، امکان تشخیص قارچ سمی و قارچ خوراکی برای مردم وجود ندارد و اغلب مردم با حضور در دامان طبیعت و مشاهده این نوع ماده تصور می کنند که مصرف آنها هیچ نوع عارضه ای ندارد.

این محقق گفت: بطور معمول مصرف قارچ سمی تا بروز علائم آن 6 تا 10 ساعت و شروع علایم شدید مسمومیت نیز 24 تا 48 ساعت بطول می کشد و در این میان اقدامات درمانی بهنگام تاثیر بسزایی دارد.

او دکتر عمارلو محقق دانشگاه زنجان را که یک سالی است  درگیر تحقیقی بین المللی درباره ماهیت این نوع قارچ ها ست برای تکمیل بحث من معرفی می کند.

 ساعت حدود 18 را نشان می دهد،من دیگر به محل پارک ماشینم رسیده ام کوله بارم را درصندوق عقب ماشینم وبا تعویض لباسم آماده بازگشت می شوم،اما دغدغه سلامتی علی رهایم نمی کند،بادکتر عمارلو تماس می گیرم،چهار بار پس از زنگ خوردن پاسخ میدهد،خودم را علیزاده خبرنگار معرفی میکنم،البته یکبار سال پیش با همیبن موضوع گزارش با دکتر عمارلو مصاحبه کرده بودم، رفتم سراغ اصل مطلب واز او درباره سمی بودن یا نبودن قارچ های منطقه پرسیدم،او مرا به آزمایشگاه محل تحقیق خود در دانشگاه دعوت کرد.بی محابا دعوت او را قبول کردم ومسیر خود را به دانشگاه زنجان کج کردم.

حدود 10دقیقه ای طول کشید که به دانشگاه برسم،سراغ محل کار او را گرفتم مرا به آزمایشگاهی راهنمایی کردند.

آزمایشگاهی بزرگ و تا دلت می خواست میکروسکوپ وشیشه های آزمایشگاهی بود،از پشت شیشه ها صدایم کرد،نزدیکش شدم او هم بدون حاشیه وانگار که سئوالم را از اوپرسیده باشم سمی بودن این قارچها تایید کردو از تحققی گفت که مقدمه ای  برای اجرای طرح مشترک با انجمن بین المللی علوم قارچ دنیا شده است .

دیگر آنچه را که باید می فهمیدم به دست آورده بودم ،با دکتر عمارلو خداحافظی کرده وراه خانه را درپیش گرفتم،درمسیر بازگشت حضوردست فروشان وفروش قارچ ها وتره های کوهی دوباره دغدغه ام را افزون کرد،مسیر پراز دست فروشان قارچ وانواع تره های کوهی بود،البته برخی از این دست فروشان را دربازار هم می شد دید.

این موضوع را هم با ناصحی کارشناس بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی استان زنجان درمیان گذاشتم.

ناصحی از تشکیل تیم هایی در بازار برای کنترل توزیع احتمالی این قارچها خبر داد و از جمع آوری آن ها توسط کارشناسان بهداشت گفت .

انگار بحثم تمای نداشت و غروب بود که به خانه رسیدم وبرای تکمیل موضوع گزارش برای فردا با دکتر احمدی پزشک عمومی قرار گذاشتم.

مسمومیت با قارچ سمی واگیر ندارد.

فردای آن روز صبح اول وقت به سر قرار دکتر احمدی در بیمارستان ولی عصر رسیدم

از او درباره علایم این بیماری پرسیدم گفت: استفراغ ، درگیری کبدی ،دردهای گوارشی آن هم درساعتهای اولیه ،علائم اصلی افرادی است که  از قارچهای سمی استفاده کرده اند .

احمدی این را هم اضافه کرد که، کبد وکلیه اصلی ترین اعضاء هستند که دراثر بی توجهی شهروندان وخوردن قارچهای سمی به آنها آسیب وارد می شود ولی درمجموع مسمومیت با قارچ سمی واگیر ندارد.

به گفته دکتر احمدی: هر گونه تاخیری، به بروز عوارض سمیت کبدی و کلیوی ناشی از مسمومیت با آمانیتا را نشان خواهد داد که در این صورت نیاز به جراحی های پیوند کبد و و در مواردی به مرگ نیز منتهی می شود.

پاد زهری برای قارچهای سمی وجود ندارد.

با نگرانی از غفلت احتمالی مصرف کننده گان این قارچها دوباره واین باره ، به همراه آقای نوری  ازکارشناس جهاد کشاورزی زنجان این بار به روستای ماری  روستایی که حاج حسن اهل آنجا بود رفتم تا شاید تلاشم چاره ساز باشد.

 نوری در جمع اهالی روستا گفت که: این قارچهای سمی اغلب درزیر درختان بلوط، صنوبر و کاج مشاهده می شوند وتا کنون پادزهری برای مسمومان آن تهیه نشده است.

این کارشناس از اهالی روستا خواست در صورت برخورد با این مسمومیت ها، نمونه باقی مانده قارچ مصرف شده توسط بیمار را برای شناسایی و ارایه به کادر پزشکی، به همراه داشته باشند.

هوا به گرمی می رود و روزهای آینده روزهای سرگشودن این قارچهای سمی و من امیدوار به نتیجه گرفتن مثبت روستانشینان وعلاقمندان به طبیعت اگر از جنبه تفننی برداشت قارچ های خودرو در طبیعت بگذریم ، بی شک یک خرید مطمئن می تواند ضامن سلامتی همه افراد باشد.

گفتنی است در استان زنجان روزانه حدود 2 تن قارچ در 80 واحد خانگی و صنعتی تولید میشه که دو برابر نیاز مصرف کنندگان دراستان است.

بعد از همه این صحبت ها ، هوس قارچ کرده بودم ،از مغازه سر کوچه که فروشگاهی معتبر است بسته ای  قارچ خوراکی بسته‌بندی شده ،دارای برچسب و پروانه بهره‌ برداری خریده راهی منزل شدم،ما امشب پس از افطاری مختصر برای شام  خوراک قارچ داشتیم.

نویسنده:رضا علیزاده