تواتارا فقط شبيه خودش!

به گزارش خبرگزاري صدا وسيما، بر اساس پژوهشی که نتایج آن در نیچر منتشر شده است، یک جانور با نام تواتارا (tuatara) که تنها در نیوزیلند یافت می‌شود، متعلق به شاخه‌ای از حیات است که ربطی به هیچکدام از گونه‌های فعلی حیات روی زمین ندارد.
این جانور شگفت انگیز در زمان دایناسور‌ها در سراسر زمین بستگان زیادی داشت، اما هیچ موجودی شبیه به آن روی زمین وجود ندارد.
بر اساس نقشه توالی ژنتیکی جدیدی که از کل ژنوم این جانور تهیه شده مشخص شد که این جانور نه مارمولک است، نه پرنده و پستاندار، بلکه ترکیبی عجیب و غریب از همه آنهاست.
دیوید ادلسون، زیست شناس مي گويد: «ژنوم تواتارا چهار درصد ژن‌های جهشی خزندگان معمولی، ده درصد ژن‌های پستانداران تخم گذار مثل پلاتیپوس و اکیدنه و کمتر از یک درصد ژن‌های پستانداران بچه زا مثل انسان را دارد. این یافته‌ها بسیار عجیب است و مشخص کرد که ژنوم تواتارا ترکیبی عجیب و غریب از اجزای ژن‌های پستانداران، خزندگان و پرندگان است».
دانشمندان پیشاپیش می‌دانستند که تواتارا حیوانی متفاوت است، اما این پژوهش جدید مشخص کرد که آن‌ها بیش از آن چیزی که فکر می‌کردیم خاص هستند.
این جانوران فقط در نیوزیلند زندگی می‌کنند و افراد عادی تنها آن‌ها را یک نوع مارمولک می‌بینند، اما در فرهنگ ماوری‌ها یعنی مردمان بومی نیوزیلند، این جانوران جایگاهی ویژه دارند.
این حیوانات می‌توانند یک قرن عمر کنند، در شرایط آب و هوایی فوق العاده سرد دوام بیاورند، نفسشان را برای یک ساعت نگه دارند و نور را توسط چشم سومی که در حفره‌ای در سرشان قرار دارد ببینند.
امروزه نزدیک‌ترین وابستگان این گونه، مار‌ها و مارمولک‌ها هستند، اما فامیل نامیدن آن‌ها مثل این است که انسان‌ها و کانگورو‌ها را شبیه هم بنامیم. اجداد مشترک این جانوران و گروه مار‌ها و مارمولک ها، حدود ۲۵۰ میلیون سال پیش روی زمین زندگی می‌کردند.
در مقاله منتشر شده توسط گروه پژوهشی آمده است که این گونه، یک پیوند مهم ژنتیکی به یک گونه منقرض شده خزندگان اولیه است که دایناسورها، خزندگان فعلی، پرندگان و پستانداران از آن تکامل یافته اند.
تواتارا برخی از ویژگی‌های نیای منقرض شده خود را دارد که بسیاری از دیگر جانوران هم از آن تکامل یافته اند. پژوهشگران که توالی ژنتیک این حیوان را ثبت کرده اند متوجه شدند که این گونه در میان خزندگانی که تاکنون مورد مطالعه قرار گرفته اند، کندترین روند تکاملی را داشته است. یعنی کندتر از هر مارمولک یا مار دیگری.
بنابراین، این حیوان یک خط ارتباطی مستقیم به پیشینه ماست، اما ادامه حیات این گونه روی زمین تضمین شده نیست.
با اینکه تعداد آن‌ها در طبیعت در حدی قابل قبول است و در همه ۳۵ جزیره نیوزیلند که زیستگاهشان است گونه‌ای حفاظت شده هستند، اما تغییرات سریع آب و هوایی می‌تواند حیات آن‌ها را تهدید کند.
جنسیت تواتارا‌های آینده به دمای هوای محیطی که در آن‌ها تخم‌ها نگهداری می‌شوند بستگی دارد و گرمایش زمین می‌تواند باعث تبدیل تعداد بیشتری تخم به حیوانات نر شود و روند تولید مثل آن‌ها را نامتعادل کند.
نویسندگان مقاله اخیر می‌گویند که تواتارا به خاطر گستردگی بسیار محدود زیستگاه ها، خطر بیماری‌ها و تغییر نسبت جنسیت ناشی از تغییرات آب و هوایی، در معرض خطراتی هستند که می‌تواند بقای آن‌ها را روی زمین تهدید کند.
دانستن بیشتر درباره این گونه برای کمک به بقای آن حیاتی است، اما این مطالعه ژنتیکی به خاطر دلایل دیگری هم اهمیت دارد.
این پژوهش با همکاری یکی از قبایل ماوری نیوزیلند انجام شد که مسئولیت نگهداری از جمعیت تواتارا‌ها را بر عهده دارند. این نوع همکاری چیزی نیست که در بسیاری از پژوهش‌های مربوط به حفظ گونه‌ها در نظر گرفته شود.
با در نظر گرفتن این نکته، پژوهشگران امیدوارند که این مطالعه، مثالی موفق از همکاری پژوهشی دانشمندان با مردمان بومی برای حفاظت از گونه‌ها شود تا هر دو گروه از مزایای آن بهره‌مند شوند.