پایانی بر خشت

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز کرمان؛ همین سال گذشته بود که برای آغاز سال تحصیلی به شرق استان رفتم، جایی که دانش آموزان در ۳۰مدرسه خشتی به تحصیل خود ادامه می‌دادند.

مدارسی که هیچ کدام از آنها سالم نبود وبا زور کاه و گُل و البته داربست آنها را سرپا نگه داشته بودند.

 

یادم می‌آید که معلم یکی از همین مدارس مرا به اتاق کوچکی که با آن کلاس می‌گفتند برد و گفت: دیوار این کلاس نیم متر به جلو آمده و هر آن امکان ریزش وجود دارد و چاره‌ای نداریم.

وی سقف کلاس دیگری را نشان داد و گفت: از شکاف این سقف تا کنون دو مار بیرون کشیده ایم و خدا به این دانش‌آموزان تا کنون رحم کرده است.

 

 

اگرچه اوضاع دیگر مدارسی خشتی هم بهتر از این مدارس نبود و هر کدام به نوعی دردی مشترک داشتند.

دانش‌آموزان نمی‌گویم عادت کرده بودند، اما راهی دیگر برای انتخاب نداشتند تا در جایی دیگر به تحصیل ادامه دهند.

 

قول وزیر
یک سال قبل که وزیر جدید آموزش و پرورش قول برچیدن مدارس خشتی استان کرمان را ظرف مدت ۱۲ماه اعلام کرد، کمتر کسی آن را جدی دانست، چرا که وزرای قبلی هم همین قول و قرار‌ها را داده بودند و هزار وعده خوبان یکی عمل نکند.

 

اما چند روز قبل که در روستای جَواران شهرستان بافت با احداث دو مدرسه، پایان مدارس خشتی در استان کرمان اعلام شد، دانش آموزان نفس راحتی کشیدند و مشخص شد که وزیر آموزش و پرورش به قول خودش عمل کرده است.

آقای حاجی بابایی در روستای جواران گفت: استان کرمان بعد از سیستان و بلوچستان بیشترین مدارس خشتی کشور را داشت که جمع آوری شدند و ما تا چند ماه دیگر جشن پایان مدارس خشتی کشور را هم در سیستان و بلوچستان خواهیم گرفت.

او گفت:طی این مدت ۱۰۰۶ کلاس خشت و گلی جمع‌آوری شده و ۳۲۰۰ مدرسه شبانه روزی در روستا‌ها ایجاد کرده ایم.

 

 

 

 

چند سال پیش مدارسی با شاخ درخت خرما و حصیر ساخته شده بودند و سال‌های سال مکانی برای یادگیری دانش آموزان در گوشه و کنار کرمان به شمار می‌رفتند.

 

با تلاش‌هایی که شد مدارس کَپَری پَر کشید و رفت و دانش‌آموزان به جای آن در مدارسی نو و مستحکم مستقر شدند حالا مدارس خشتی هم برای همیشه به بایگانی پیوست و فقط خاطره‌ای از آن در ذهن دانش آموزان بر جای مانده است.
اما...
مدارسی در گوشه و کنار استان کرمان وجود دارد که به آن مدارس کانکسی می‌گویند.

 

هفته گذشته که به یکی از این مدارس در شهرستان بم رفته بودم ۱۵دانش آموز در این اتاق آهنی نشسته و چشم به دهان معلم دوخته بودند.

 

آهن‌های زنگ زده و زِواردر رفته این کانکس نشان می‌داد که از زمان زلزله بم بر جای مانده است.

 

با چند دانش آموزکه صحبت کردم از شرایط موجود بسیار ناراضی بودند.

 

آقا هادی می‌گفت:زمستان باید در این کانکس‌ها از سرما بلرزیم واز فروردین به بعد هم گرما چنان این آهنگ‌ها را داغ و تفتیده می‌کند

که قابل تحمل نیست.

 

در این زمینه با معاون وزیر آموزش و پرورش که به شهرستان بم رفته بود صحبت کردم.

گفت: ده‌ها کلاس درس کانکسی در استان وجود دارد و ما قبول داریم که شرایط تحصیل در آنها سخت و مناسب نیست، اما استفاده از آنها نیز موقت و کوتاه‌مدت است.

 

 

آقای رخشانی مهر گفت: قول می‌دهیم تا پایان امسال این نوع مدارس نیز جمع‌آوری شوند.

مدارس آجری، اما نامقاوم
این نوع مدارس ساختمان‌هایی هستند یک یا دو طبقه، تنها استحکام آن‌ها به واسطه آجر است.
بدون شناژ و آهن، که قدمت برخی از آنها بالای ۶۰و۷۰ سال است.

 

البته این مدارس منحصر به استان کرمان نیست و در گوشه گوشه کشور هم زیاد به چشم می‌خورد.

در روستای یوسف آباد شهرستان فَهرَج یکی از همین مدارس وجود دارد که ده‌ها دانش‌آموز در آن مشغول به تحصیل هستند.

 

مدیر مدرسه که مُصراست نامش را نگوییم از تعمیر چند باره کلاس‌های درس خبر می‌دهد و اینکه دیگر تعمیر هم جوابگو نیست و باید تخریب شوند.

یکی از دانش‌آموزان همین مدرسه می‌گوید: اکثر آجر‌های این مدرسه به راحتی با دست بیرون می‌آید و استقامت ندارند.

 

او می‌گوید: پدر من چهل سال قبل در همین مدرسه تحصیل کرده و من هم اکنون دانش آموز همین مدرسه هستم و هیچ فرقی با گذشته نکرده.

 

دانش آموز ما به خوبی گذر زمان و مقاوم نبودن مدرسه را درک کرده است.

اگر چه این مدرسه در مدت چهل سال قبل نعمت بزرگی برای دانش آموزان وقت بوده، اما حالا با گذشت زمان استحکام خودش را از دست داده و هر لحظه خطر ریزش آن روی بچه‌ها وجود دارد.

 

 

در پاسخ به این سوال که چه تعداد مدارس غیرمقاوم در استان کرمان قرار دارد، مدیرکل نوسازی و تجهیز مدارس استان می‌گوید: آمار آن زیاد است و به ۱۳۳۵مدرسه می‌رسد.

 

آقای واعظی به ۶۲۰۰کلاس درس و حضور ۱۲هزار نفر دانش‌آموز در این مدارس استان اشاره می‌کند و می‌گوید: این‌ها مدارسی هستند که برخی از آنها با سنگ نیز ساخته شده‌اند و هیچ مقاومتی ندارند و باید زودتر تخریب یا تخلیه شوند.

 

می‌پرسم چند درصد این مدارس باید تخریب شود؟
جواب می دهد: ۲۳درصد آنها تخریبی است.


جابجایی مدارس و دانش آموزان
در شرایطی که تعداد مدارس نامقاوم استان زیاد است و بودجه‌ای هم برای ساخت آنها وجود ندارد، مدیرکل آموزش و پرورش استان می‌گوید: در برخی شهرستان‌ها و شهر کرمان جانب احتیاط را رعایت کرده‌ایم و برای اینکه دانش‌آموزان با استرس کمتری در کلاس درس حاضر شوند ما امسال برخی مدارس را جابجا کرده ایم و برای برخی نیز نوبت دوم ایجاد شده است.

آقای اسکندری نسب به شرایط دشوار برخی مدارس استان اشاره می‌کند و می‌گوید:درست نیست در یک فضای ۲۰متری ۳۰دانش آموز در شرایط تعلیم قرار گیرد، اما اکنون مجبور شده ایم برای ۱۶۰هزار دانش‌آموز شیفت دوم بگذاریم.

او یادآور می‌شود، کرمان از نظر فضای آموزشی در شمار ۴ استان ردیف آخر کشور قرار گرفته است و برخی مدارس ما حتی حصار، انشعاب آب و برق نیز ندارند.

آقای وَرناصری معاون سازمان نوسازی و تجهیز مدارس کشور ماه گذشته بود که برای افتتاح چند مدرسه به کرمان آمد و مشکل فرسودگی مدارس را مشکلی فراگیر در کشور دانست و گفت:سی درصد فضا‌های آموزشی کشور نامقاوم هستند.

او افزود: اگرچه ممکن است از این نوع مدارس در حال حاضر با احتیاط استفاده شود، اما در شرایط بحرانی مثل زلزله بسیار آسیب پذیر و مصیبت‌بار هستند.

به نظر می‌رسد برای رفع این مشکل سراسری در کشور، هم دولت باید توجه بیشتری به فضا‌های آموزشی داشته باشد و هم از ظرفیت مردم به خصوص خیرین مدرسه‌ساز استفاده بیشتری کرد، چرا که در شرایط کنونی این کار بزرگ از عهده یک مجموعه یا چند وزارتخانه به تنهایی بر نمی‌آید و همه باید برای آرامش و احساس امنیت بیشتر فرزندان خودمان، مسئولیت‌پذیری بیشتری داشته باشیم..