پخش زنده
امروز: -
از کشت پربار پسته در استان یزد تا جای خالی ترمینالی که اگر بود سود پسته کمتر به جیب دلالها میرفت.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز یزد، گرمای هوای کویر باعث شده امسال دیرتر دست به کار شوند و حالا نزدیک به بیست روز است که نتیجه زحمات یکساله خود را به برداشت میکنند. کشاورزان پرتلاشی که این روزها ساعتهای پرکارتری دارند.
برای رسیدن به آنها باید به دل جاده زد، مسیر پرفراز و نشیب ۳ ساعتهای را پشت سرگذاشت، از کویر خشک و بی آب و علف یزد گذشت و خود را به دورترین نقطه استان رساند. شهرستان خاتم، جای خوش آب و هوایی که متاسفانه از مناطق محروم استان به شمار میرود و مردمانش از نبود بسیاری از امکانات و رسیدگیها رنج میبرند. این شهرستان در ۲۴۰ کیلومتری شهر یزد قرار گرفته است با جمعیتی قریب به ۴۰ هزار نفر که ۷۰ درصدشان کشاورز هستند. در نزدیکی مرکز این شهرستان، از کنار جاده، یاقوتهای سبز و سرخی خود نمایی و مرا تا ابتدای شهرهرات همراهی میکنند.
یزد، باسطح زیر کشت ۵۴ هزار هکتار، رتبه سوم کشور رادر تولید پسته داراست و شهرستان خاتم با ۱۷ هزار و ۹۰۰ هکتار سطح زیر کشت، بیشترین سهم پسته استان را به خود اختصاص داده است.
در نزدیکی شهر هرات، روستاهای زیادی هستند که در هر مزرعه چند دسته کارگر مشغول برداشت پسته اند. خوش خندهای که امسال لبخند بیشتری را به لبهای کشاورزان این منطقه نشانده است.
حاج محمد یکی از پسته کاران روستای علی آباد هرات است. او این روزها به همراه پسران و نوه هایش سخت مشغول کار است و مزرعه اش پر از دانههای درشت به بار نشسته پسته است. او میگوید سال گذشته کم آبی بود و محصول کمتری داشتیم، اما خداراشکر محصول امسال، خیلی خوب است؛ هرکسی جز این بگوید ناشکری کرده است. مانند حاج محمد بقیه کشاورزان این منطقه هم از محصولشان راضی هستند.
رونق اشتغال با کشت پسته
در استان یزد، انواع پستههای احمدآقایی، اوحدی، اکبری، کله قوچی، بادامی و فندقی تولید میشوند. کارگران پستههای چیده شده را بار کامیون میکنند تا روانه ترمینالهای ضبط و فرآوری شود. جایی که پستهها با دستگاه پوست کنده، شسته و خشک میشوند.
آغاز، رئیس جهاد کشاورزی خاتم میگوید: پیش بینی میشود امسال در هر هکتار بین ۱۲۰۰ تا ۱۴۰۰ کیلوگرم پسته در خاتم برداشت شود. همچنین امسال ۸ هزار نفر در این شهرستان مشغول برداشت و فرآوری پسته هستند.
۵۵ ترمینال ضبط پسته در این شهرستان فعال هستند. در این ترمینالها بازار کار برای خیلیها فراهم شده است، مردان و زنانی که ساعتها زیر آفتاب کار میکنند تا خرج زندگی شان را درآورند.
جواد، جوان ۳۴ سالهای ست که در اینجا پستههای پوست دار را در دستگاه میریزد، او میگوید: ما یک هفته است اینجا مشغولیم؛ بیشتر ما مشکلات مالی داریم روزانه ۸ ساعت کار میکنیم و روزی ۱۸۰ هزار تومان به ما میدهند. کار ما وقتی تمام میشود که همه پستهها آماده فروش شوند.
سمیه یکی از زنانی ست که مشغول جدا کردن پستههای پوک است او هم میگوید: من به خاطر جور کردن جهیزیه دختر مجبورم اینجا کار کنم. شوهرم فوت کرده و باید خرج زندگی را خودم تامین کنم.
بازار کار پسته در دستان اتباع بیگانه
کار پسته چینی، کار سخت و طاقت فرسایی است که در خیلی از مناطق مردم قبول زحمت نمیکنند و این کار را به اتباع بیگانه میسپارند. یکی از کشاورزان خاتم به من آماری میدهد که هیچ مسئولی نمیتواند بگوید! او میگوید امسال نزدیک به ۳ هزار مهاجر افغانی به صورت غیرمجاز به این جا آمده و مشغول کار هستند.
با یکی از آنها صحبت میکنم نامش وهاب است او میگوید من به همراه ۶ برادرم برای کار به اینجا آمده ایم، چون درآمد خوبی دارد. درآمدی که برایشان ارزش کیلومترها سفر و تحمل سختیها و استرس را دارد.
خاتم را به مقصد بهادران ترک میکنم. یک دهستان در شهرستان مهریز که در ۸۵ کیلومتری یزد قرار دارد؛ اینجا بعد از خاتم بیشترین سهم پسته را در استان داراست؛ با جمعیتی قریب به ۵ هزار نفر که ۹۰ درصدشان کشاورز هستند. سطح زیر کشت پسته در این دهستان ۷ هزار و ۵۰۰ هکتار است. در بین مزارع لباسهای محلی بلوچی که البته کم هم نیستند، جلب توجه میکنند. حاج علی میگوید تعداد مهاجرانی که برای کار به اینجا آمده اند زیاداست؛ در هر مزرعه ۲۰ نفر مشغول هستند شاید بشود گفت ۲ هزار نفر از سیستان و بلوچستان و اغلب افغانستان، در اینجا کارگر هستند.
در این دهستان که چند سالی ست قرار است به یک بخش تبدیل شود، ۵۴ ترمینال ضبط پسته فعالیت میکنند که در همه آنها حضور اتباع بیگانه پررنگ است. کاری که میتواند خرج جوانان بیکار زیادی را در مناطق مختلف تامین کند.
از یکی از ترمینال داران بهادران اینجا میپرسم که چرا افراد بومی کمتر به این کار مشغول میشوند؟ آقای حسینی میگوید: یک دلیل آن راحت طلبی جوانان است ومتاسفانه وقتی هم بازار کار به دست اتباع بیگانه بیافتد دیگر افراد بومی حاضر نیستند در کنار آنها کار کنند، چون وجهه خوبی در بین مردم ندارد.
پیش خودم فکر میکنم که چقدر خوب میشد آقای حسینی یک بار اعلام میکرد که فقط بومیهای منطقه میتوانند این جا کار کنند. شاید آن وقت شرایط تغییر میکرد و این تابو شکسته میشد.
پستههای یزد، با نام تجاری دیگری در دنیا
در ترمینالهای ضبط پسته متوجه شدم اوضاع کشاورزان آنقدرها هم گل و بلبل نیست. آنها مشکلاتی دارند که سالها حسرتی در دلهایشان شده است. کشاورزی در شهر هرات، زمین بزرگی را خریداری کرده بود تا صنعت بسته بندی و فرآوری پسته را راه اندازی کند، اما با مشکل تسهیلات بانکی روبروست.
آقای فتحی گفت: اگر این صنعت راه اندازی شود، سهم زیادی در اشتغالزایی و ارزآوری برای استان خواهد داشت و بازار کار در همه ایام سال برای مردم این منطقه فراهم میشود. او ادامه میدهد: من ۲ سال است منتظر راه اندازی این صنعت هستم و متاسفانه به دلیل عدم حمایتها قیمت دستگاهها زیاد شده و دیگر توان خریدش را ندارم.
آقای کارگر هم یکی از ترمینال داران بهادران است، او در این باره میگوید ما در این ترمینالها پستهها را بعد از خشک شدن با گونیهای بزرگ به شهرهای دیگر میفرستیم.
او ادامه میدهد: در آن شهرها پسته به صورت مغزشده، خلال یا کرم و یا همان پستهها در قالب بسته بندیهای شکیل و کوچک با نام دیگری به کشورهای خارجی صادر میشوند.
ترمینال دار آهی میکشد و میافزاید در واقع بیشترین سود را این شرکتهای دلال میبرند در حالی که ما سالها از مسئولان استان در خواست ساخت یک ترمینال فرآوری و بسته بندی داریم و متاسفانه هیچ حمایتی نمیشویم.
پسته استان در شهرستانهای خاتم، مهریز، بهاباد، ابرکوه و اردکان کشت میشود و در حال حاضر ۱۶۰ ترمینال فرآوری پسته در استان فعالیت دارند که با همین مشکل مواجهند.
تعاونی، راه حل مشکلات پسته کاران یزدی
برای پیگیری مشکل پسته کاران به جهاد کشاورزی استان میروم. سجادی پور رئیس این سازمان میگوید: پیش بینی میشود امسال ۶۰ هزار تن پسته از مزارع استان برداشت شود.
وی با اشاره به اینکه ۶۵ درصد پسته استان به کشورهای اروپایی و آسیای میانه صادر میشود، میافزاید: ما آمادگی لازم را برای حمایت از پسته کاران استان داریم، اما آنها باید در قالب یک تشکل و تعاونی منسجم درآیند تا پسته استان با نام تجاری یزد به بازارهای جهانی صادر شود.
حرفهایی که میتواند برای کشاورزان دلگرم کننده باشد، اما برای تشکیل یک تعاونی باید منتظر همتی بلند از سوی کشاورزان و مسئولان جهاد کشاوری شهرستانها باشیم.
قولی اگر اگر عملی بشود میتوان خوشبین بود که سال آینده کشاورزان با مشکلات کمتری روبروهستند.
پستههایی که اگر به روی کشاورزان خندانتر شوند، جوانان زیادی در استان مشغول به کار میشوند و به ویژه پسته استان با نان تجاری یزد روانه بازارهای جهانی شود.
نویسنده: زهرا گنجعلی