روز جهانی شطرنج

به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا و سیما، روز جهانی شطرنج به عنوان یک رویداد سالانه، اهمیت بسیاری در توجه بیشتر به این ورزش فکری دارد. این روز فرصتی است برای ترویج بازی شطرنج، برگزاری رقابت‌ها و فعالیت‌های مرتبط با آن. بازی شطرنج تأثیرات بسیاری روی توسعه ذهنی و اجتماعی افراد دارد و ترویج آن می‌تواند به توسعه هوشمندی جامعه و ارتقاء مهارت‌های ذهنی افراد کمک کند.

شطرنج یک بازی رقابتی استراتژیک است که با استفاده از یک تخته شطرنج ۸ x ۸ و مهره‌های مختلف با حرکات مشخص انجام می‌شود. هدف اصلی در شطرنج، تهدید کردن شاه حریف و محافظت از شاه خود است. مهره‌های اصلی شطرنج شامل شاه، وزیر، رخ یا قلعه، فیل، سرباز یا پیاده و اسب است که هر مهره نوع حرکات مختص به خود را دارد و هدف اصلی در بازی شطرنج، استفاده بهینه از حرکات مهره‌ها و تشکیل استراتژی برای تهدید حریف با کمترین مهره‌های از دست داده است.

نگاهی به روز جهانی شطرنج

۹۹ سال پیش در چنین روزی یعنی بیستم ژوئیه ۱۹۲۴ مصادف با ۲۹ تیر، فدراسیون جهانی شطرنج افتتاح شد. همچنین در سال ۱۹۶۶، یونسکو به مناسبت گرامیداشت تاسیس فدراسیون جهانی شطرنج، روز ۲۰ جولای را به عنوان روز جهانی شطرنج تعیین کرد. شطرنج، بازی است که مردم سراسر جهان را به هم متصل می‌کند و بیشتر از یک ورزش، یک هنر، فرهنگ و علم است. فدراسیون جهانی شطرنج در حال حاضر شامل ۱۸۷ کشور عضو است و هدف آن افزایش تعداد بازیکنان شطرنج در سراسر جهان به حداقل یک میلیارد نفر است. یکی از اولویت‌های اصلی فدراسیون جهانی شطرنج، پروژه “شطرنج در مدارس” است که در حال اجرا در کشور‌های مختلف جهان است. این پروژه به منظور ترویج و گسترش شطرنج در میان دانش‌آموزان و نوجوانان ارائه شده است. شطرنج را می توان یکی از پرمخاطب‌ترین بازی‌های جهان دانست. با رونق گرفتن فضای مجازی و همه گیری انواع گوشی هوشمند، می‌توان این ورزش را روی گوشی خیلی از طرفداران بازی‌های فکری دید.
شطرنج یک بازی فکری و استراتژیک است که نیازمند تحلیل، برنامه‌ریزی، تصمیم‌گیری و تمرکز ذهنی است. بازیکنان در طول بازی، تلاش می‌کنند تا ترکیبی از حرکات و استراتژی‌های بهینه را برای موقعیت‌های مختلف ایجاد کنند. شطرنج علاوه بر اینکه یک بازی سرگرم‌کننده است، می‌تواند مهارت‌هایی مانند تحلیل منطقی، تصمیم‌گیری در شرایط سخت، برنامه‌ریزی برای آینده و تمرکز را بهبود بخشد. به دلیل نوع بازی و نیاز به بازی با هوش بالا، کم کم پای کامپیوتر‌ها و کنسول‌های بازی هم بسته به توانایی پردازشی آن‌ها به دنیای شطرنج باز شد. به صورتی که بازی‌های مهمی بین ابرکامپیوتر‌ها و اساتید بین المللی شطرنج برگزار شد. حتی حالا امکان اجرای بازی شطرنج روی انواع کنسول بازی مثل ایکس باکس وجود دارد. با توجه به عمق استراتژیک شطرنج و پیچیدگی بازی، شطرنج به عنوان یک ورزش ذهنی در سطح جهانی شناخته شده است. شطرنج به عنوان یک بازی، در تاریخ و فرهنگ جهانی تأثیر گذاشته است، در کتب و ادبیات، فیلم‌ها، هنر‌ها و حتی در تحقیقات علمی نیز جایگاه خاصی دارد. بازی شطرنج همچنین می‌تواند به توسعه مهارت‌های ارتباطی، صبر، استقامت و خلاقیت کمک کند و همچنین بهبود حافظه و تمرکز را نیز تقویت کند.

تاریخچه‌ی بازی شطرنج
شطرنج، یکی از قدیمی‌ترین بازی‌های رومیزی است که قدمت آن به حدود ۱۵۰۰ سال قبل میلاد برمی‌گردد. اولین نسخه‌های شطرنج باستانی در ایران و هند بازی می‌شدند و در طول زمان به سایر مناطق جهان منتقل شدند. شطرنج از طریق بازیکنان و تجارت در سراسر جهان گسترش یافت و تنها یک بازی سرگرم‌کننده نبود، بلکه نمادی از استراتژی و فکر است. این بازی با استفاده از تکنیک‌ها و حرکات از پیش برنامه ریزی شد و منطق، می‌تواند ذهن و تفکر افراد را تقویت کند. شطرنج در طول تاریخ، به تدریج به مناطق مختلف جهان منتقل شد و به تناسب با فرهنگ و سنت‌های هر منطقه، تغییراتی در قوانین و قطعات آن ایجاد شد. در اروپا، شطرنج به شکلی نزدیک به شکل فعلی خود شناخته می‌شد، در حالی که در مناطقی مانند هند، چین و ژاپن، نسخه‌های متفاوتی از شطرنج وجود داشت.

توسعه قوانین و نحوه بازی شطرنج
قوانین بازی شطرنج در طول زمان تغییراتی را تجربه کرد. اولین قوانین شطرنج در قرون وسطی توسط فیلسوفان و نویسندگان مشهوری مانند روبرتو دی لیو، بولینکن، پیلسبری و رچلی ارائه شد. قوانین بازی تدریجاً بهبود یافت و در سده ۱۹، قوانین مدرن شطرنج توسط فدراسیون بین‌المللی شطرنج (FIDE) تثبیت شدند.

تأثیر شطرنج بر فرهنگ و جوامع بشری
شطرنج در طول تاریخ، تأثیر بسیاری بر فرهنگ و جوامع بشری داشته است. این بازی به عنوان یک نماد برای تفکر استراتژیک، هوشمندی، تصمیم‌گیری در شرایط فشرده و صبر در نظر گرفته می‌شود. همچنین، شطرنج به عنوان یک ورزش ذهنی در سطح جهانی شناخته شده است و مسابقات بین‌المللی شطرنج هر ساله برگزار می‌شوند.

اهمیت روز جهانی شطرنج
روز جهانی شطرنج که هر سال در تاریخ مشخصی برگزار می‌شود، به منظور ترویج بازی شطرنج و جذب علاقه‌مندان جدید به این بازی است. این روز، فرصتی است برای برگزاری رقابت‌ها، سمینارها، نمایشگاه‌ها و فعالیت‌های مرتبط با شطرنج در سراسر جهان. همچنین، این روز به عنوان یک فرصت برای آموزش شطرنج به جوانان و ارتقاء هوشمندی و تفکر استراتژیک در جامعه نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.  روز جهانی شطرنج با تنظیم رقابت‌ها و رویداد‌های مختلف، فعالیت‌های آموزشی و همچنین برگزاری مسابقات شطرنج در سراسر جهان همراه است. در این روز، باشگاه‌ها، مدارس، کتابخانه‌ها و سایر مراکز فرهنگی میزبان فعالیت‌های مرتبط با شطرنج می‌شوند. علاقه‌مندان به شطرنج می‌توانند در مسابقات محلی یا مسابقات بین‌المللی شرکت کنند.

حقایقی جالب درباره شطرنج

• از نظر ریاضی تعداد بازی‌های احتمالی شطرنج بیشتر از اتم‌های موجود در جهان قابل مشاهده است.
• حدود ۷۰ درصد از جمعیت بزرگسال جهان در مقطعی از زندگی خود شطرنج بازی کرده‌اند
• ۶۰۵ میلیون بزرگسال در جهان به طور منظم شطرنج بازی می‌کنند.
• مات کردن حریف در شطرنج در ۲ حرکت امکان‌پذیر است!
• یوری اورباخ کهنسال‌ترین استاد بزرگ زنده جهان است که در ماه می ۲۰۲۲ تولد ۱۰۰ سالگی خود را جشن گرفت!
• مکانیسم زمان‌بندی نخستین بار در سال ۱۸۶۱ در شطرنج به کار گرفته شد.

منابع:
https://jamejamonline.ir/
https://meghdadit.com/