ارتقای کیفیت آموزش در مدارس دولتی، اولویت دولت و آموزش و پرورش

سوال: در برنامه صف اول امروز یکی دیگر از خدمتگزاران ملت ایران مقابل دوربین قرار می‌گیرند تا در مورد سیاست‌ها و راهبردها و البته تصمیماتی صحبت کنند که طی سال گذشته عملیاتی شد و انشاالله در سال ۱۴۰۳ هم ادامه آن به مرحله اجرا در بیاید.

اولین پرسش را با این موضوع شروع می‌کنیم که سال گذشته امتحانات دانش آموزان پایه دهم و یازدهم برای نخستین بار به صورت نهایی برگزار شد، چون سلامت امتحانات یکی از موضوعات کلیدی است هم برای دانش آموزان و هم برای اولیا ما ابتدا گزارشی در این زمینه ببینیم بعد راجع به آن صحبت می‌کنیم؟

صحرایی: بله حتماً فقط امسال دهم و یازدهم نهایی می‌شود سال گذشته فقط دوازدهم نهایی بود یعنی مصوبه از خرداد امسال انشاالله دهم و یازدهم هم نهایی می‌شوند.

 پخش گزارش

سوال :چه تدابیری اندیشیدید برای اینکه سلامت این امتحانات در حدی که مورد آرامش و آسایش خانواده‌ها و خود دانش آموزان باشد برقرار شود؟

صحرایی: بله، ببینید موضوع کیفیت آموزش و عدالت آموزشی یکی از دغدغه‌های بسیار جدی ما است، در این مدتی که بنده توفیق داشتم در آموزش و پرورش خدمت کنم، نزدیک به ۱۰ ماه دوره وزارت و دو ماهی هم سرپرستی، همه کوشش ما بر این بود که این دو موضوع به طور جدی دنبال شوند، مصوبه کاهش ضریب تحصیلی کنکور و آزمون برای بچه‌ها در دو مجلس تصویب شد، به دو دولت ابلاغ شد، نتوانستند اجرایی کنند، دلایل زیادی دارد، هم درونی و هم بیرونی.

اما واقعاً کار بسیار بزرگی است. خوشبختانه ما در سال ۱۴۰۲ این را اجرا کردیم، در پایه دوازدهم با امنیت کامل اجرا شد، در کنار همه فشارهای روانی که می‌آمد بر داوطلبان، مافیای کنکور به شدت برای لغو این مصوبه کوشید اما به لطف خدا با حمایت دولت خدمتگزار به ویژه شخص آقای رئیس جمهور که برای ایشان مهم بود که آینده بچه‌ها در یک امتحان سه ساعته رقم نخورد، برنامه درسی ملی درست اجرا شود و ما دوگانه‌ای داریم بین مدرسه و موسسه کنکوری، کدام یکی اولویت دارد برای ما؟ مرجعیت دادن به معلم و کتاب و مدرسه که در سراسر کشور وجود دارد، حالا ممکن است کیفیتشان کمی با هم متفاوت باشد نسبت به موسسات بیرونی که واقعاً نظارت چندانی به آنها نیست، دغدغه ما بود خوب، سال ۱۴۰۲ این اجرا شد،

اثر حیرت انگیزش در نظام آموزش پدیدار شد، امروز موضوع کیفیت آموزش روی میز شخص آقای رئیس جمهور است. کدام رئیس جمهور در تاریخ کشور یا رئیس دولت موضوع کیفیت آموزش مدرسه‌ها روی میزش بوده؟ ۲ در اثر اجرای این مصوبه اتفاق عجیبی افتاده و آن اتفاق این است ۱۱ استان که سهمشان از ۳۰۰۰ صندلی برتر دانشگاه‌ها بین ۵۰ تا ۱۵۰ درصد بیشتر از سایر داوطلبان است که به همین تعداد استان‌هایی هستند که سهمشان را از دست می‌دهند.

سهمشان منطقی شده و آن استان‌های پایینی سهمشان بالا آمده، مثلاً سیستان و بلوچستان که فقط ۱۶ صدم درصد از سهم خودش را برداشت می‌کرد، از یک عدد که شاخص است، امروز رتبه‌اش به ۴۸ صدم درصد رسیده و بسیاری از صندلی‌های خوب دانشگاه‌ها را دانش‌آموزان خوب مناطق محروم توانستند به دست بیاورند، در ۴۰ نفر برتر کنکور یعنی سه تا ۱۰ تا اصلی و دو تا پنج تا هم در کنکور، کنکور زبان و هنر، تعداد قابل توجهی از مناطق محروم بودند، از اسفراین بود، از پل دختر بود، از اسلام آباد غرب بود.

عدالت یک پیامد این مصوبه است، اصل مصوبه کیفیت آموزش ارتقاء مدارس دولتی و مهم‌تر از آن اجرای برنامه درسی ملی است ، برنامه درسی ملی یک بسته است که ۶ ساعت تربیت را در نظر می‌گیرد کنکور ما رو برده بود روی ساعت یگانه علمی و آن ساعت یگانه علمی ما را برده بود به سمت محفوظات اما امروز همه شش ساعت تربیت سند تحول  مورد توجه هستند و سطوح بالای دانش مورد توجه است، مسئله امنیت به فضل الهی امسال بیشتر از سال پیش اجرا خواهد شد، حتی یک مورد از شایعه‌هایی که در مورد لو رفتن سوالات گفته می‌شد، صحت نداشت، به خاطر اینکه می‌خواستند بگویند که اگر این اجرا بشود، سوال لو می‌رود و فلان می‌شود.

تجربه سال پیش امروز در اختیار ما است، امکانات سال پیش به اضافه عزم و همت پیش رو در اختیار ماست و من مطمئن هستم که بهتر از سال گذشته اجرا خواهد شد، همین جا به خانواده‌های عزیز نکته‌ای را عرض کنم، پدران و مادران عزیز، اولیای گرانقدر این اتفاق در اساس برای آن است که بچه شما برای آینده باشکوه خودش آماده شود، استقلال پیدا کند و توانمندی‌هایش بالا برود، همه جانبه رشد کند، به این شایعه‌ها گوش نکنید، من به شما اطمینان می‌دهم؛ اگر سوالات لو رفت که انشاالله لو نخواهد رفت، پیش از همه خود ما به شما خواهیم گفت، این اطمینان را داشته باشید این شایعه پراکنی که امکان اینکه سوال بتواند به صورت مساوی بین ۵ هزار و ۵۰ شعبه ما اجرا شود، نیست.

این یک شایعه است و ما این امانت را همانطور که در پایه دوازدهم خوب ادا کردیم انشاالله در پایه‌های دهم و یازدهم هم بهتر ادا خواهیم کرد و انشاالله آن را استفاده خواهیم کرد، نرم‌افزارهای ما به روزتر شدند، توانایی‌های ما به طور طبیعی بیشتر شده، البته ما همه باید بکوشیم، حتی اولیا هم باید بکوشند که این اتفاق بیفتد، در سالی که گذشت ما سوالات را یک ربع بعد از آزمون خودمان منتشر کردیم، آن وقت بود که این سیستم‌هایی که شایعه می‌کردند روسیاه شدند دقیقاً ، سوال که رفت در حوزه ما خودمان منتشرش می‌کردیم، بعد سوال منتشر شده ما را می‌گفتند لو رفت، آنچه که وظیفه ما است که جواب در سالن نرود وگرنه سوال که رفت در سالن، آن پاکت را که باز می‌کنیم سوال دیده شده .

سوال: کنکور تربیت معلم امسال برای نخستین بار برگزار می‌شود، این چه تاثیری روی افزایش ورودی‌های دانشگاه فرهنگیان می‌گذارد و یکی از دغدغه‌هایی که وجود دارد کمبود معلم چه مقدار این موضوع را می‌تواند برطرف کند ؟

صحرایی: در این یک سالی که بنده در خدمت معلمان و اولیای گرانقدر در این کسوت بوده‌ام، من ۳۲ سال است که معلم هستم ولی در این کسوت خدمتگزاری بوده‌ام، از اولویت‌های درجه یکم مسئله تربیت معلم بوده، تربیت معلم در حقیقت ادای یک امانت مهم است، بچه‌ها ارزشمندترین سرمایه خانواده خودشان و بزرگترین گنج آینده کشور هستند، این را باید به دست کسی سپرد که او بتواند این امانت را به خوبی ادا کند، لذا تربیت معلم دغدغه ما است.

در اردیبهشت ۱۴۰۱ یک اتفاق تاریخی افتاد و آن هم مصوبه کیفیت بخشی دانشگاه فرهنگیان بود که مثابه تحول بنیادین این دانشگاه است، در آن مصوبه ۹ ماده آمده، بیش از ۱۸ حکم در آن است که تماماً ناظر به ارتقا کیفیت تربیت معلم است، بخش قابل توجهی از مشکلات امروز نظام تعلیم و تربیت مان ناشی از بهره نبردن از معلمان تربیت شده است.

من یک آمار به شما بدهم آقای دکتر و مردم شریف به ایران بین سال‌های ۵۹ و سال ۱۳۸۲ ، ۸۱۶ هزار و ۴۵۰ تا معلم آمده در آموزش و پرورش، تقریباً بی استثنا از مسیر تربیت معلم یعنی رفته تربیت شده آمده شده معلم، عالم با معلم خیلی فرق دارد، اشتباه راهبردی را ما وقتی کردیم که گفتیم عالم و معلم یکی هستند، در نتیجه برویم فارغ التحصیلان دانشگاه را بیاوریم معلم کنیم معلم باید هویت معلم پیدا کرده باشد، ذات معلمی داشته باشد، عرق و عشق و علاقه معلمی داشته باشد.

این مصوبه اولین نتیجه‌اش این کنکور اختصاصی تربیت معلم است که دنبال کشف معلم است، مصوبه نظام تربیتی معلم را اصلاح کرده، نظام تامین فضای معلم را تعیین کرده، هیئت جذب مرکزی دارد، دانشگاه فرهنگیان، تمام نظامات را به نفع دانشگاه فرهنگیان به گونه‌ای اصلاح کرده که این دانشگاه یک دانشگاه ماموریتگرا با هدف تامین معلم مورد نیاز آینده از مسیر تربیت تمام ساعتی باشد.

سال گذشته ۲۵ درصد ظرفیت دانشگاه را بردیم بالا و بردیم برنامه هفتم تصویب کردیم و هر سال ۲۵ درصد باید برود بالا. امسال به طور طبیعی قانون است باید ۲۵ درصد برود بالا البته سال گذشته یک کار تاریخی هم کردیم، با دانشگاه دیگر هم موضوع مدارک دوگانه را راه انداختیم، دو سال دانشجو آنجا درس می‌خواند بعد اگر گزینش تایید شد، می‌آید پیش ما یعنی دروس علمی را آنجا یاد می‌گیرد، دروس حرفه‌ای و معلمی را پیش خودمان یاد می‌گیرد، یقین دارم که این تحول بزرگی ایجاد خواهد کرد و ما باید این مسیر را آنقدر قوی کنیم که قانون را اجرا کند، قانون می‌گوید هیچ کسی وارد آموزش و پرورش نشود الا از مسیر تربیت معلم یعنی دانشگاه فرهنگیان و شهید رجایی امروز متاسفانه ما بیش از دانشگاه‌های تربیت معلممان داریم با استخدام .

سوال :آقای دکتر سال گذشته ، چهار دوره در واقع آزمون برگزار شد برای پیوستن معلم تازه نفس به جرگه آموزش و پرورش، دقیقاً چه تعداد جذب شدند؟

صحرایی: سال ۱۴۰۲ تاریخی‌ترین جذب معلم بود اما دقت کنیم برای دولت محترم و شخص آقای رئیس جمهور، کیفیت مهمتر از کمیت است، اینکه در این سال توانستیم کیفیت و کمیت را داشته باشیم، یک موضوع بزرگی بود، ما ناترازی معلم داریم که ریشه‌اش برمی‌گردد به حدود ۱۰ سال پیش که در آنجا اوج گرفته ناترازی معلم و کسر معلم را سال ۹۸ مسئولین آموزش و پرورش اعلام کردند، در اردیبهشت ۱۴۰۰ پیش از انتخابات ریاست جمهوری، رئیس مرکز منابع انسانی وزارت آموزش و پرورش از سونامی بازنشستگی و بحرانی که پیش می‌آمد، خبر داد.

خوب این سونامی در مهر ۱۴۰۲ متاسفانه ما را گرفت، دلیلش هم این بود، بعضی‌ها به ما می‌گویند که چطور سال‌های قبل نشد؟ دلیلش رتبه‌بندی بود، ما در رتبه‌بندی چون اجرای رتبه‌بندی از ۳۱ شهریور ۱۴۰۰ بود اما خود قانون در ۱۴۰۰ تصویب شد، در ۱۴۰۱ ابلاغ شد و اواخر مرداد ۱۴۰۱ اجرایی شد، این افرادی که مشمول رتبه‌بندی بودند، نگه داشتند تا دو سال از رتبه استفاده کنند برای سنوات بازنشستگی‌شان و مهر ۱۴۰۲ خارج شدند، این اتفاق افتاد، خوب کیفیت مهمتر از کمیت است اما سال گذشته ما در کمیت هم سال پرتوفیقی داشتیم، نزدیک ۵۰ هزار معلم از استخدام‌ها، ۲۵ هزار معلم از دانشگاه فرهنگیان آمدند ،سالی که در آن هستیم که سال نیکویی است انشاءالله، ما ۷۲ هزار استخدام جدید داریم.

آقای دکتر عابدینی شما که دستتان بر آتش است می‌دانید ۷۲ هزار نفر یعنی معادل ۲ و ۳ تا از وزارتخانه خانه‌های ما از کف تا ستادشان و این نشان دهنده اهتمام دولت است که نمی‌خواهد این مشکل را به اندازد به سال‌های بعدی، میزان استخدام این دو سال از میزان استخدام دو دولت ۴ سال پیشین بیشتر بوده، به این شیوه البته، یک سری قوانین مجلس بود که البته نظام ما را به هم ریخته بود اما امسال این استخدام را داریم.

دانشگاه فرهنگیان و شهید رجایی هم حدود ۲۰ هزار فارغ التحصیل خواهند داشت و این استخدام ۷۲ هزار تایی با شیوه جدید کیفی که ما داریم که افراد کانون‌های ارزشیابی را طی می‌کنند و از آن شیوه پیشین که هزاران شائبه برایش مترطب بود و سه نفر می‌نشستند ۱۵ دقیقه با فرد حرف می‌زدند و تایید می‌کردند، الان فرد ساعت ۷ صبح می‌آید تشکیل پرونده می‌دهد، وارد کانون می‌شود و ۴ مرحله را طی می‌کند، ساعت ۱ بعد از ظهر خارج می‌شود و خودش می‌بیند برای اینکه در حقیقت سنجیده شود، چه شاخصه‌هایی را باید طی کند، نمره خودش را می‌بیند، همه چیز در سامانه‌ها گذاشته شده، یک کار فوق العاده است، امیدوارم انشاالله با این استخدام‌ها ما بخش قابل توجه دیگری از کسر معلممان را در این سال داشته باشیم و معلمان تازه نفس با روحیه جدید که فاصله سنی‌شان هم با دانش‌آموزان کمتر باشد، وارد آموزش و پرورش می‌شوند.

سوال : وعده تغییر کتاب‌های درسی داده شده، هم از سوی شما و هم مقامات آموزش و پرورش، ما ابتدا یک گزارشی را در این زمینه می‌بینیم و بعد راجع به این موضوع که بسیار مهم است برای دانش آموزان با هم صحبت می‌کنیم.

پخش گزارش

سوال: گزارش را دیدیم الان وضعیت در چه مرحله‌ای است؟ درباره تغییر کتاب‌های درسی ؟

صحرایی: ببینید خوب است که ما اول با فرایند تالیف آشنا شویم، فرایند تولید کتاب‌های درسی، مهر ۱۴۰۳ که در آن هستیم که انشاالله آغازش هستیم از مرداد ۱۴۰۲ شروع شده، یعنی ما ۱۴ ماه طول می‌کشد که کتاب‌هایمان را تولید کنیم، آقای دکتر چون کشور تنوع بالایی دارد و الحمدلله از روز نخست هم موضوع کتاب را دولت تامین کرده، ما کتاب را با ۸۰ درصد تقریبا یارانه تحویل مردم می‌دهیم، ۱۵۵ میلیون کتاب باید چاپ شود.

بنابراین فرآیند تغییر به طور طبیعی زمان می‌برد اما کاری که اتفاق افتاده این است، برنامه درسی مسئله ما است، حواسمان باید باشد که تحول در برنامه درسی باید اتفاق بیفتد که یک شاخه‌اش می‌شود، تغییر کتاب درسی، تحول برنامه درسی، تحول در تربیت معلم، تحول در نظام آموزشی، تحول در کتاب درسی، تحول در مدرسه، در فیزیک مدرسه، در ارزشیابی، در سنجش، در امتحانات، در محتوا دخیل است.

ما امسال شایستگی‌های پایه‌ای که انتظار داریم که بچه‌های ما به آن برسند درآورده‌ایم، به استحضار آقای رئیس جمهور رسیده، کارشناسی وسیعی روی آن اتفاق افتاده که دانش آموز ما در هر پایه، باید به چی برسد؟ این درآمد این مقدمه تغییر کتاب‌های درسی است و تغییر را از پایه اول ابتدایی شروع می‌کنیم، امسال کتاب‌های پایه اول ابتدایی، کتاب‌های جدیدی خواهد بود، تعداد قابل توجهی از کتاب‌ها هم در حد مقدوراتمان تغییر پیدا کرده، تصویر باید پیدا کند، کیفیت خود کتاب برود بالا، محتوا تطبیق شود، نظام آموزشی پیوستگی اش حفظ شود، تغییر شروع شده و ما امیدوار هستیم که اثر محسوس‌تر تغییر کتاب‌های درسی در سال ۱۴۰۴ دیده شود اما در سال ۱۴۰۳ هم این اثر دیده خواهد شد انشاالله .

سوال : سند تحول در آموزش و پرورش به نظر می‌رسد یک سند ماندگار برای ایجاد تحول برای پیشرفت کشور باشد، ما ابتدا گزارشی در مورد اصل این سند تحول می‌بینیم و بعد راجع به آن صحبت می‌کنیم .

پخش گزارش

سوال : گزارش را دیدیم، از مولفه‌های اصلی سند تحول که سال گذشته عملیاتی شد مهمترینش چی بود؟

صحرایی: ببینید، اول یک مقداری با سند آشنا شویم، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، سند تحول بنیادین تعلیم و تربیت کشور است، روح این سند ائتلاف ملی برای اعتلای تعلیم و تربیت است یعنی سند، یک سند تمام ساعتی و بسیار وسیع و دقیق است.

متاسفانه ابتدای صدور سند همزمان شد با زایش یک سند خارجی در کنارش و این سند ما را تضعیف کرد. این دولت سند را به طور جدی دست گرفته است، بهار سند حول بنیادین واقعاً در این دولت رقم خورده، چند اتفاق بزرگ افتاده، سند چون یک سند ملی است و برای همه دستگاه‌ها کار دارد به ۴ نگاشت نیاز دارد،  نگاشت اول، نگاشت نهادی سند است، دستگاه‌ها همه وظیفه دارند نسبت به سند، خوشبختانه خدمت ملت شریف ایران عرض می‌کنم، این نگاشت استخراج شد، وظایف دستگاه‌ها تعیین شد و به دستور آقای رئیس جمهور شورایی متشکل و با ریاست معاون اول رئیس جمهور، رئیس سازمان برنامه، رئیس سازمان استخدامی، بنده، دبیرکل شورای آموزش و پرورش و سه عضو دیگری که وزیر آموزش و پرورش تعیین می‌کند، شورای پشتیبانی و اجراسازی سند شدند.

۷ پروژه ملی برای اجرای سند، تصویب شدند که یکی از آنها الان در دستور کار هیئت دولت است، آیین نامه‌اش هم نوشته شد و آمده در صحن کمیسیون تخصصی فرهنگی هیئت دولت و بعد بیاید در هیات دولت ،به عنوان توسعه مهارت آموزی دانش آموزان که هر دانش آموزی یک مهارت و ۵ و ۶ موضوع دیگری که در ادامه بحث عرض خواهم کرد، این آماده شد، نگاشت حقوقی سند آماده شد، آقای دکتر سند به ۱۸ قانون و مقرره نیاز دارد، یکی از این قانون‌ها که این دولت اجراییش کرد، رتبه‌بندی بود و قوانین دیگر که نیاز بود، این هم تهیه شد، مهمتر از این دو به لحاظ اثر کوتاه مدت و سریع فاصله سند تا صحنه کم شده، صحنه ما کف مدرسه است چه جوری باید این فاصله را کم کنیم؟ از طریق نگاشت مدرسه‌ای سند، این از دو سال پیش شروع و نهایی شد و الان در مرحله اجرا است.

 ۳۰۰۰ مدرسه برای اجرای آزمایشی تعیین شده که البته به ۵۰۰۰ مدرسه رفت و این به عنوان میثاق ما برای سند در اختیار مدرسه‌ها قرار خواهد گرفت، در همین آغاز سال تحصیلی، نقشه راه سند نوشته شد، ما کجاییم و کجا می‌خواهیم برویم؟ چه جوری باید برویم؟ با چه ظرفیتی و با چه امکاناتی؟ تهیه شد و نگاشت رسانه‌ای سند هم، شما در جریان هستید، به اتفاق آقای دکتر جبلی ما داریم پیش می‌رویم و انشاالله از ابتدای سال آینده این مجموعه ویدیوهایی که در رویداد بزرگ الف تا درآمد، تحت عنوان معلمان آینده را می‌سازند کار را شروع خواهیم کرد و پیش خواهیم برد.

 آنچه که مسلم است این است که امروز سند اولویت شماره ۱ دولت است، نه وزیر آموزش و پرورش و در برنامه هفتم یک حکمی آمده؛ تحت عنوان آموزش و پرورش به مثابه امر ملی و گفته همه دستگاه‌ها نسبت به اجرای سند باید تکلیف خودشان را اجرا کنند و آنچه که باعث خرسندی است این است که همزمان ترمیم سند، چون سند ۱۰ سال ازش گذشته بیش از حد ۱۰ سال، خود سند می‌گوید ۵ سال یکبار باید ترمیم شود، ترمیم سند هم شروع شده، شاخصه‌هایش هم درآمد، شورای عالی آموزش و پرورش تصویب کند، می‌رود شورای عالی انقلاب فرهنگی و آن اتفاق هم می‌افتد، سند کلش باید با هم پیش برود، اگر ببینیم کدام راهکارش را برداشته‌ایم، اتفاقاً این خطاست. سند کل یک پارچه است، همزمان باید پیش برود در تربیت معلم فضا و تجهیزات تربیت و ورزشی ،توسعه هنرستانی...

سوال : روند خوب است، روند پیشرفت ؟

صحرایی: به لطف خدا و حمایت آقای رئیس جمهور من لازم می‌دانم از ایشان در محضر شما و ملت شریف ایران صمیمانه تشکر کنم که دائماً پیگیر هستند و در ابلاغی که حکم بنده که ابلاغ کرده‌اند به من بعد از کسب رای اعتماد، ۱۴ تکلیف به من داده، ۱۴ بند از خود سند است و از منویات رهبر معظم انقلاب و ما داریم می‌دویم که انشاالله آنها را دنبال کنیم.

نقش خانواده‌ها آقای دکتر در این سند مهم است، در این آغاز سال تحصیلی دعوت می‌کنم همه خانواده‌ها را در کمک به تحقق اهداف سند تجربه و پژوهش‌ها همه نشان داده‌اند، هر چقدر فاصله ما و خانواده‌ها کم بشود دستیابی به اهداف تربیتی راحت‌تر می‌شود .

سوال: یکی از موضوعاتی که هر از گاهی محل مناقشه بین کارشناسان قرار می‌گیرد، وضعیت یا نسبت مدارس دولتی و مدارس غیردولتی است، الان شما به عنوان وزیر آموزش و پرورش چه تدبیری اندیشیده‌اید که وضعیت کیفی مدارس دولتی هم بهتر شود و بهبود پیدا کند در سال جاری؟

صحرایی : ببینید در این یک سالی که بنده توفیق خدمت پیدا کرده‌ام واقعاً دغدغه شماره یک من مدارس دولتی است، اولاً یک سوء برداشتی را اصلاح می‌کنیم، مدارس دولتی لزوماً از نظر کیفیتی از مدارس غیر دولتی پایین‌تر نیستند، بسیاری از مدارس دولتی ما قله‌های تعلیم و تربیت را دارند نمایش می‌دهند، معلمان و مدیران و کادر مدرسه مجاهدانه و متعهدانه دارند خدمت می‌کنند و با وجود تنگناها، قله‌های تربیتی فراوانی در مدارس قابل مشاهده است من دعوت می‌کنم همه را به پیگیری الفتا یا همان الفبای تحول آموزش و پرورش و وبگاهش را ببینند و ببینند که چه کارهای بزرگی در مدارس دارد اتفاق می‌افتد.

اما ما چه کردیم؟ آقای دکتر عابدینی این معلمان جدیدی که استخدام می‌کنیم به کجا می‌دهیم؟ به مدارس دولتی، بخشنامه کرده‌ایم، معلمان خوب با سابقه‌مان هم نصف از موظفشان را باید در مدارس دولتی بگذرانند.چه چیز باعث شده که مدارس دولتی ضعیف شوند؟ این انحلال امور تربیتی باعث تضعیف مدارس دولتی شد، الحمدلله امسال در همین انتهای فروردین، احتمال  دارد که یک جابجایی داشته باشیم، به علت انتخابات بعد از تقریباً یک دهه  و نیم، نزدیک به ۱۵ هزار مربی پرورشی و مشاور و مربی تربیت بدنی می‌آید در مدرسه‌ها.

آزمون نهایی برای تقویت مدارس دولتی است و کیفیت آنها را بالا می‌برد، امروز پشت در سالن امتحانات، کتاب کنکوری دیگر نیست، جزوه نیست، کتاب درسی خود بچه هاست و معلمان را دانش آموزان امسال در کنار ارزشیابی دیگری که از آنها می‌شود، خود دانش آموزان هم آنها را ارزشیابی خواهند کرد که این اتفاق هم باید بیفتد.

آقای رئیس جمهور برای هر دستگاهی از ۱۸ وزارتخانه به هر کدامشان یک اولویت ابلاغ کرده است. حیرت آور است بدانید ملت شریف ایران اولویت ابلاغی به بنده از سوی رئیس جمهور در این سالی که پیش روی ماست عبارت است از ارتقای کیفیت آموزش و تقویت مدارس دولتی و برای این منظور یک لایحه دارد تهیه می‌شود، البته با توجه به برنامه هفتم، ممکن است به جای لایحه آیین نامه بدهیم تحت عنوان لایحه حمایت از مدارس دولتی یا آیین نامه حمایت از مدارس دولتی. این همه کار انشاء الله اتفاق افتاده که کیفیت این مدارس بیش از پیش بالا رود، با تأکید بر آن نکته‌ای که در ابتدای عرضم گفتم.

یکی از آفت‌های مسئولین که یکی بنده باشم و البته خبرنگاران، تهران پنداریِ ایران است. یک اتفاقی در تهران است، تسری می‌دهند به ایران. ما ۱۸ هزار طرح مربوط به مدارس غیردولتی داریم، ۱۰۶ تا ۱۰۷ هزار مدرسه دولتی داریم، واقعاً وقتی که به کیفیت مدرسه‌ها نگاه می‌کنید، در تعدادی مدارس خاص این اتفاق افتاده، اما ما در مدارس دولتی دیگرمان کیفیتی به مراتب بالاتر داریم.

بعضی به من می‌گویند مدارس دولتی، بعضی وقتی حرف می‌زنند، می‌گویند سمپاد بزن. سمپاد دولتی است، کل بودجه سمپاد را دولت می‌دهد. هیأت امنایی‌ها دولتی هستند، شاهد؛ دولتی است. نمونه دولتی؛ دولتی است. ما این تنوع را باید کم کنیم، این هم در دستور مستقیم رئیس جمهور است که تنوع مدارس را هم کم کنیم. ما یک مدرسه دولتی داریم، یک غیردولتی؛ تمام. در داخل مدارس دولتی البته ما به سمپاد نیاز داریم تا استعداد‌های برترمان را با امکانات بیشتر و کیفیت متناسب با استعداد هر چه بالاتری تربیت کنیم.

سؤال: در جایی شما فرمودید که سازمان نوسازی مدارس به عنوان یک کارگاه عمرانی مدرسه سازی تبدیل کردید و تبدیل می‌کنید، وضعیت الان چطور است؟ چه تعداد مدرسه ساخته شده و در سال ۱۴۰۳ چه تعداد مدرسه تحویل آموزش و پرورش می‌شود.

صحرایی: این جمله را من نگفتم. این جمله از زبان دیگران گفته شد که من هم آن را ادامه دادم که واقعاً دولت مردمی سیزدهم ایران را به کارگاه مدرسه سازی تبدیل کرده است.

سوال: هر کسی که گفته باشد، جمله خوبی است.

صحرایی: بله، جمله اش جمله خوبی است و مصداق دارد. از آغاز دولت تا الان قریب به شش هزار و ۹۰۰ مدرسه تکمیل، تجهیز یا ساخته شده، یک تعدادی از اینها از دولت قبل بوده، ما تکمیل کردیم و در حقیقت متوقف شده بودند، ما دست گرفتیم. یکی از روحیات آقای رئیسی تأکید بر تمام کردن است. ایشان روحیه تمام کنندگی دارد. مثلاً ما را منع می‌کند در جایی که کلنگ بزنیم در حالی که طرحی نیمه تمام داریم. تعداد قابل توجهی مدرسه که حداقل پنج سال بود متوقف بودند، احیاء شدند. شش هزار و ۹۰۰ مدرسه در ۳۰ ماه، یعنی هر یک روز هشت مدرسه در کشور ساخته شده، روز‌های کاری و این کارگاه مدرسه سازی شده یا نه؟

سوال: بله.

صحرایی: و حمایت خیرین که همین جا لازم می‌دانم به عنوان نماینده نظام تعلیم و تربیت از یکایک این آینده سازان نیک اندیش تشکر کنم و از همه مردم ایران دعوت کنم که بپیوندید به جمع خیرین مدرسه ساز و بر اساس نیاز ما کمک کنید. من دعوت کردم خیرین بیایند یک آزمایشگاه را تحویل بگیرند. آزمایشگاه یک داخل مدرسه را یک خیر بسازد. یک کارگاه را در هنرستان‌ها بسازند. بر اساس نیاز بیایند. دولت هم حمایت کرده است،

دولت گفته هر چه خیر بیاورد من هم می‌آورم. الان خیرین از دولت زدند جلو، چون دولت بودجه اش را که می‌بندد دیگر امکان توسعه ندارد. خیرین ماشاءالله خودشان هستند. خیرین در سالی که گذشت بیش از دو برابر چیزی که تعهد کرده بودند آوردند. در سال ۱۴۰۳ به فضل الهی اگر اعتبارات ما تأمین شود که ما امید داریم این اتفاق بیفتد، دولت هم این اهتمام را می‌کند، ما قریب به ۲۸۰۰ مدرسه جدید وارد نظام تعلیم و تربیت خواهیم کرد و ان شاء الله زیرنظام فضا و تجهیزات که یکی از زیرنظام‌های تحول بنیادین است، بیش از هر زمان دیگری موفق خواهد شد.

ما الان سرانه فضا‌های اموزشی مان در کشور به حدود پنج متر و ۴۰ سانت رسیده است. می‌دانید قبل از انقلاب این چقدر بوده؟ یک متر بوده، به ازای هر نفر یک متر بوده، پنج متر و ۴۰ سانت است. سند تحول بنیادی از ما این را می‌خواهد، می‌گوید هشت متر، کمی هم بالاتر، در نتیجه وضعیت بسیار خوبی را همه دارند دنبال می‌کنند. همین جا از استانداران تشکر کنم، از شورا‌های آموزش و پرورش استان‌ها تشکر کنم، کنار خیرین. همه اینها آمدند دست به دست هم دادند و ان شاء الله این روند با قدرت ادامه پیدا خواهد کرد. یکی از کار‌های مهم ما این است که امسال مدارس بزرگ مقیاس بسازیم. در برنامه هفتم آوردیم که ۲۰۰ مدرسه بزرگ بسازیم، یعنی مدرسه‌ای که آزمایشگاه، نمازخانه، مسجد، ورزشگاه، همه چیز کنار هم باشد و کانون تربیت محله شود.

سؤال: آمایش مدرسه سازی برای آموزش و پرورش مشخص است که در کدامین استان‌ها یا در کدامین شهرستان‌ها بیشترین مدرسه نیاز است و باید ساخته شود؟

صحرایی: بله به طور دقیق یک سامانه‌ای ما داریم، خود سند می‌گوید در افق ۵۰ سال بعد بسازیم، میکروفن در جیبم است دیگر نمی‌توانم سند را در بیاورم، می‌خواهم سند را به عنوان یک سین بگذارم در هفت سین شما، این سند می‌گوید در افق ۵۰ سال باید ببینید یعنی اگر در یک نقطه می‌خواهی مدرسه بسازی، پنجاه سال بعدش را ببین و این کار را بکن. همین جاست که من از همکارانی که دغدغه مردم را دارند، تقاضا دارم اجازه دهند ما طبق این برویم جلو.

بعضی وقت‌ها دوستان دغدغه دارند، فشار به ما می‌آید که ما اینجا مدرسه می‌خواهیم. ما آن جا به ایشان می‌گوییم، اجازه دهند ما طبق آمایش جلو برویم. بله، به طور دقیق نرم افزاری وجود دارد. جالب است به شما بگویم این نرم افزار را مجمع خیرین استان اصفهان درست کرد، برای استان خودشان درست کردند، بعد قابلیت ملی پیدا کرد. ما الان در کل کشور داریم. ما الان می‌دانیم کجای کشور سرانه مان از میانگین ملی کمتر است، کجا بیشتر است، کجا باید تمرکز کنیم، کجا باید هنرستان بسازیم، کجا باید دخترانه بسازیم، کجا مدرسه را باید در سه سال آینده تخریب کنیم مدرسه جدیدی بسازیم، همه اینها روشن است.

سؤال: یک بحثی که مطرح شد؛ کاهش رشته‌های دبیرستانی از پنج تا به دو تا یا گروه، وضعیت الان در این حوزه چطور است؟

صحرایی: اینها ایده‌های تحولی است که مطرح می‌شود توسط متخصصین، از سال‌های پیش هم مطرح بوده. در دوره ما هم مطرح شده است و ما حتماً آنها را با دقت بررسی می‌کنیم. واقعیت مطالبه بچه‌ها از ماست. الان ریاضی و تجربی در پایه دهم فقط چهار ساعت باهم فرق دارند، مردم این را نمی‌دانند. در پایه یازدهم فقط هفت ساعت باهم فرق دارند. در پایه دوازدهم می‌شود ۲۰ ساعت. بچه‌ها خودشان به ما می‌گویند شما از صبح تا ظهر ما را می‌آورید مدرسه، بعد کلاس، بعد فردا دوباره بیاییم مدرسه، کلاس، درس، امتحان، مدرسه، کلاس، درس، امتحان، پس فضای تربیت چه می‌شود، مراتبی که بچه‌ها نیاز دارند چه می‌شود؟ این موضوع کار بسیار مهمی است، کار ملی است، شورای عالی آموزش و پرورش کشور دارد آن را بررسی می‌کند، پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش دارد مطالعات جهانی را می‌آورد.

آن چه که الان در دست ماست از مطالعات جهانی، تخصص گرایی در دوره متوسطه در جهان تقریباً دیگر از بین رفته است. ما باید دانش آموزانمان مهارت‌های زندگی را پیدا کنند، باید دوره متوسطه، دالان زندگی بچه‌ها باشد نه دالان دانشگاه، دانشگاه هم خوب است، حتماً نیاز است، اما همه که نمی‌خواهند بروند مدرسه، لذا هنرستان‌ها را تقویت کردیم. به ملت شریف ایران بگویم، یک زمانی بچه‌هایی که نمی‌توانستند رشته‌های اصلی را بروند، می‌رفتند هنرستان.

امروز میانگین معدل راهیابی به هنرستان در شهر تهران و بسیاری از استان‌ها به بالای ۱۹ رسیده، امروز ۳۹ ممیز هشت دهم دانش آموزان پایه متوسطه دوم نظری در کل کشور رفتند هنرستان، امروز مسابقه است بین استان‌ها، بعضی از هنرستان جوان ما الان به حدود ۱۰۰ تا رسیده یعنی یک کارخانه ای، هنرستان در کنار خودش می‌زند، درسشان را آن جا می‌خوانند، کارشان را در آنجا یاد می‌گیرند، یعنی سن کار بچه‌ها دارد پایین می‌آید. این را باید ادامه دهیم. در برنامه هفتم گفتیم ۵۰ درصد باید باشد که آنها مطالعه می‌شود. تا مطالعه دقیق نباشد، طبیعتاً تصمیمی نمی‌شود گرفت. اجازه دهیم این مطالعات انجام شوند. ذهن خلاق متخصص تعلیم و تربیت این خلاقیت خود را بروز و نشان دهد.

گاهی وقت‌ها تا می‌گویند، یک گروهی هستند حمله می‌کنند می‌گویند چرا این طور می‌گویید، اجازه دهید فکر کنند، این فکر بیان شود، این بیان نوشته شود، تحقیق شود، اعتبارسنجی شود، اگر خوب است اجرا شود، حتماً اجرا‌ها هم سختی دارند. شما این تصمیم را می‌خواهید اجرا کنید که رشته‌ها را تغییر دهید، حتماً یک سختی‌هایی با خود خواهد داشت، اما به طور کلی ما باید مهارت را تقویت کنیم، تنوع را کمتر کنیم. این برداشت کلی است، اما تا این مطالعات نیاید بیرون، تا شورای عالی آموزش و پرورش این را تصویب نکند، طبیعتاً تصمیمی گرفته نخواهد شد.

سؤال: این طرح شناسایی دانش آموزان بازمانده از تحصیل که شروع شده، آیا به رقم مناسبی رسیدید و الان وضعیت آن چطور است؟

صحرایی: بله یکی از قصه‌های پرغصه ما، بچه‌هایی هستند که از درس جا می‌مانند. در دوران کرونا این به اوج رسید، البته در کل دنیا بوده، در کل دنیا بعد از کرونا شاخص سواد آمد پایین. تعداد زیادی از مردم بودند که نتوانستند درس بخوانند، چون الکترونیکی شد، تجهیزات در اختیار همه نبود.

در دوره کرونا آموزش و پرورش انصافاً زحمت شایسته‌ای کشیده، این که مدرسه ایران درست شد، خود صدا و سیما چه کمکی  کرد، ما از ابتدای دولت طرح شناسایی دانش آموزان بازمانده از تحصیل را با نام شهید عزیز محمودوند شروع کردیم. ۹۱۱ هزار دانش آموز شناسایی شد، بعد دلایل آن را بررسی کردیم که چرا جا ماندند. شناسایی آنها هم می‌دانید؛ ما نرخ تولد در شش سال قبل‌تر را می‌گیریم، بعد نرخ ورود به مدرسه را می‌گیریم، این طور در می‌آید که چقدر جا مانده، بعد می‌بینیم چرا جا ماندند؟ یک تعدادی به دلیل معلولیت بعضاً بوده که اصلاً  نمی‌توانستند درس بخواند. فوتی و مهاجرت در مواردی بوده، دلایل اصلی؛ دلایل فرهنگی، اقتصادی، مسائل معیشتی در بعضی استان‌های مرزی ما دخالت داشته که بچه‌های روستا جا مانده بودند.

کاری که دولت کرد این بود که اولاً  مدارس روستا‌های مرکزی که در گذشته هم سابقه دارند شروع کردیم در دستور کار گذاشتیم. من تجربه زیست در این مدارس را خودم شخصاً دارم. مدارس ابتدایی در روستا‌های مختلف  وجود دارد، بعد بچه‌های دوره ابتدایی را تعیین می‌کنند باید بیایند مدارس متوسطه اول یا همان راهنمایی سابق ما، نمی‌شود در همه روستا‌ها مدرسه زد، چون ۱۰ دانش آموز در آن مدرسه بیشتر نیست. افتخار دولت این است که من الان حدود سه هزار معلم دارم که با ایل کوچ می‌کنند، برای یک یا دو دانش آموز. ما تعداد ۱۳ تا ۱۴ هزار مدرسه داریم که تعداد دانش آموزان آنها زیر ۲۰ نفر است.

این مدرسه وقتی می‌خواهند بیایند دوره متوسطه که دیگر نمی‌توانیم ۱۳ معلم برای هر دانش آموز بفرستیم، منطقی امکان پذیر نیست. شروع کردیم مدارس روستا مرکزی، عشایری و شبانه روزی را تقویت کردیم.از بنیاد مستضعفان همین جا پیش شما از طرف ملت شریف ایران از رئیس این بنیاد تشکر می‌کنم، شروع کردند مدارس را به ما کمک کنند بسازیم برای این مناطق که شبانه روزی باشند، هزینه و خوراکشان را بدهیم و ارزاقشان کمکشان کنیم که این بچه‌ها بیایند و وارد کار شوند. در این دو سال، در مجموع حدوداً ۱۳۰ تا ۱۴۰ هزار نفر را توانستیم برگردانیم به مدرسه از مسیر تعلیم و تربیت رسمی بود. نهضت خودش جداگانه دارد می‌رود از ۱۰ ساله به بعد می‌آورد آنها را.

چون همه اینها  که بازماندند از تحصیل همه شش ساله‌ها نیستند، یک تعدادی مثلاً در پایه سوم، پایه پنجم رها کردند، وقتی می‌روند به پایه چهارم و پنجم دیگر محل مأموریت نهضت می‌شود، نهضت شروع کرده چندین کار تحولی جدید را دارد که آنها را برگرداند به تحصیل و البته موضوع؛ سواد هم مد نظر نهضت جدید ماست که دنبال می‌کنیم، اما آن چیزی که مسلم است این است که دغدغه ویژه ماست، در آن هفت پروژه ملی که عرض کردم با حضور رئیس جمهور تصویب کردیم، یکی این است؛ پروژه ملی انسداد مبادی بی سوادی و بازگرداندن افراد بازمانده از تحصیل.

ریاست این پروژه را آقای مخبر، معاون اول خودش به عهده گرفته، یعنی کار یکی از مدیریت‌های معاونت ابتدایی است، اما ایشان خودش بالای این ایستاده و بنیاد مستضعفان و ستاد اجرایی فرمان امام به کمک آمدند که ان شاء الله این کار را دنبال کنیم. یک قرارگاهی هم از مجموعه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی کمک می‌کنند که من از همه آنها تشکر می‌کنم، تحت عنوان قرارگاه جهادی امام حسن مجتبی (ع) که همه اینها را به تحصیل برگردانیم.

سؤال: بچه‌های ما یعنی دانش آموزان در المپیاد‌های جهانی بعضی اوقات رتبه‌های بسیار بالایی را دارند، اما بعضی اوقات هم افت پیدا می‌کنند، شما بررسی کردید که ببینید علت این صعود و نزول چیست در حوزه آموزشی؟

صحرایی: اول این دولت چه کار کرد؟ این دولت در حوزه نخبگان، درج و آموزش و پرورش، در کل دولت، خود دولت ۲۰ عضو کابینه، استاد دانشگاه هستند و عموماً استاد تمام هستند، یعنی دولت به این سمت رفته است. معاونت علمی رئیس جمهور انصافاً مثل ستاره‌ای است در آسمان دولت، کار‌های اقتصاد بنیان که می‌رود می‌رویم به کشور‌های مطرح جهان در حوزه پزشکی به آنها اتاق عمل هدیه می‌کنیم، یعنی رئیس جمهور یک زمانی در این کشور ما می‌رفتیم طلا این طرف و آن طرف هدیه می‌دادیم، الان تجهیزات آزمایشگاهی می‌دهیم، تجهیزات دانش بنیان مان را می‌دهیم، داریم موتور هواپیما را دوستان ما در صمت می‌سازند و تعمیر می‌کنند، لذا دولت به این سمت رفته است. لایحه  حمایت از دانش بنیان‌ها هم برای همه دستگاه‌ها تکلیف داده است. آموزش و پرورش چه کار کرد؟

آموزش و پرورش دو کار مهم انجام داد؛ اولاً سمپاد، سازمانش الحمدلله در اواخر دولت پیش دوباره برگشت، چون کلاً از بین رفته بود، برگشت. در این دولت هم دو کار خوب برای آن اتفاق افتاد. یکی دوره سمپاد را کامل کرد،   یعنی آن شش سالش یک دوره تحصیلی است. دانش آموز آمد در آن، شش سال دوره تربیتی اش است.

دوماً یک کار بزرگ اتفاق افتاد ۷۰۰ مدرسه سمپاد در کل کشور داریم، بیش از ۱۳۰ هزار دانش آموز داریم، سمپادی‌ها دانش آموزانی هستند که قطعاً آینده کشور باید در دستان آنها قرار بگیرد. کاری که کردیم این بود، آیین نامه‌ای به دولت بردیم گفتیم بچه‌های مناطق محروم اگر  سمپاد قبول شوند، از دهک یک تا چهار هزینه شان را شخص آقای رئیس جمهور می‌دهد، یعنی از بودجه‌های نهاد داده شده است، چون در بودجه پیش بینی نشده بود، آقای رئیس جمهور به وزیر پیشین دستور داده بود، بنده خط را دنبال کردم و وقتی آوردم دولت، رئیس سازمان برنامه گفت: در بودجه نیست اصلاً، آقای رئیس جمهور فرموده، چون من قول دادم اینها تحت عنوان سهمی که باید من پرداخت کنم.

۳۵ درصد تعداد سمپادی‌ها در دهک یک تا چهار رشد کردند. دانش پژوهان هم که کاملاً تعطیل شده بود، اساسنامه آن در شورای انقلاب فرهنگی تصویب شد، احیا شد، یک ساختمان معظم به آن داده شد. رئیس جمهور حدود دو ماه پیش آمدند افتتاح کردند و اتفاق این است.
در ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ ما ۳۰ مدال طلا آوردیم در دو سال این دولت، قابل مقایسه است با  چهار تا شش سال دولت پیش است که کرونا هم باید به آن توجه کنیم. حفظ این مقام وظیفه ماست. فراز و فرود طبیعی است، رقابت است، می‌گویند رسیدن به قله یک چیز است، نگه داشتن آن قله یک چیز دیگر است.

اما باشگاه دانش پژوهان مأموریتش شده المپیادها، کلاً المپیاد‌ها برگشت به دانش پژوهان، به طور جدی دارند کار می‌کنند، افت ان شاء الله نخواهیم داشت، یکی دو مقام بالا و پایین می‌شویم، در ۲۰۲۲ که تاریخی بودیم و نزدیک ۱۹ تا ۲۰ مدال طلا آوردیم به دلیل این بود که بسیاری از کشور‌های بزرگ جهان درگیر کرونا بودند، مثلاً انگلیس، آمریکا و چین شرکت نکرده بودند، روس‌ها شرکت می‌کنند، تعداد شرکت کننده‌ها می‌رود بالا و خوشبختانه یک اتفاق دیگر هم افتاده، ضمن این که دانش پژوهان عزیز و نخبگان ما یک خانه دارند در بخش دانش پژوهان، المپیاد‌های جدیدی هم دارد می‌آید، المپیاد نانو، سواد اقتصادی- مالی، هوش مصنوعی، زبان ادبیات فارسی، المپیاد فلسفه و منطق و ان شاء الله این مسیر را دنبال می‌کنیم.

از والدین عزیز هم تقاضا می‌کنم بچه‌ها را بفرستید المپیادها، نگران امتحانات نهایی که بچه‌های شما ممکن است از دست بدهند نباشید، ما آن را تدبیر خواهیم کرد.