محدودیت ارزی و انرژی عامل افت تولید در خودروسازان

به گزارش خبرنگار گروه صنعت خبرگزاری صدا و سیما؛ از سال گذشته تاکنون وعده افزایش تولید خودرو داده شده به طوری که عباس علی آبادی وزیر سابق صنعت، معدن و تجارت، در آخرین اظهار نظر خود اعلام کرده بود امسال تولید خودرو به یک میلیون و ۷۰۰ هزار دستگاه خواهد رسید؛ این در حالی است که خودروسازان کشور در پنج ماهه گذشته با افت تولید مواجه بودند؛ این افت تولید از سال قبل شروع شده و دلیل آن در کنار کمبود نقدینگی و قیمت گذاری دستوری، تخصیص ندادن و تامین نکردن ارز لازم بوده است.

 

با توجه به میزان تولید در سال گذشته، اگر وعده‌های داده شده برای امسال محقق شود، بیش از ۱۵ درصد به تولیدات خودرویی کشور اضافه خواهد شد؛ اما آیا تولید بیش از یک‌میلیون و ۷۰۰ هزار دستگاه خودرو تا پایان سال امکان‌پذیر است؟ 

 

کارشناسان می‌گویند خودروسازان توان تولید بیش از دو میلیون خودرو را دارند و در کنار خودروسازان، این موضوع مورد تایید قطعه سازان نیز هست، اما مساله اینجاست که ابزار لازم و کافی برای تحقق این هدف فراهم نیست؟ جدا از مساله نقدینگی که بیش از هر چیزی ریشه در قیمت‌گذاری دستوری دارد، خودروسازان به ویژه در سه ماه اخیر، با چالش بزرگ دیگری به نام کمبود ارز مواجه هستند.

 

آقای سلمان ابراهیمی نژاد عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت، با اشاره به افت تولید خودرو در پنج ماهه نخست امسال گفت: بر اساس آمار‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت، خودروسازان در سه ماهه پایانی سال ۱۴۰۲ و ماه‌های نخست امسال، با افت تولید مواجه بوده اند؛ بیش از ۳ میلیون نفر در قرعه‌کشی اخیر محصولات ایران خودرو ثبت نام کردند که از این تعداد تنها ۳ و ۸ دهم درصد متقاضیان برنده شدند و این شرکت فقط ۱۱۵ هزار خودرو برای فروش داشته است. 

 

وی اضافه کرد: افزایش روزانه اختلاف قیمت درب کارخانه و بازار خودرو‌های ایرانی، یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار روی کاهش تولید خودروسازان است.

 

این کارشناس صنعت خودرو گفت: از دیگر دلایلی که برای این موضوع می‌توان متصور بود، از بین رفتن اثر افزایش قیمت‌هایی است که سال گذشته به خودروسازان داده شده، اما دیگر برای خودروسازان جذابیت ندارد که افزایش تولید دهند. 

 

 این یک دلیل برای افت تولید است؛ آنطور که آقای احمد نعمت بخش دبیر انجمن خودروسازان می‌گوید دیگر دلیل افت تولید، ناشی از تخصیص ندادن ارز به خودروسازان است؛ انجمن خودروسازان اعلام کرده، امسال هیچ ارزی به خودروسازان تخصیص داده نشده و همین موضوع باعث افت تولید خودرو نه تنها در بخش دولتی، بلکه در بخش خصوصی نیز شده است؛ طبق آماری که خودروسازان (ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو) به سامانه کُدال ارائه کرده‌اند، کل فروش آنها در چهار ماهه نخست امسال، ۲۸۹هزار و ۶۱۹دستگاه بوده است که درمقایسه با مدت مشابه سال قبل، با رقم ۳۳۶هزار و ۴۵۶دستگاه، فروش خودروسازان حدود ۴۷هزار دستگاه، به عبارتی حدود ۱۴درصد، افت کرده است.

 

اما داستان چیست؟ داستان از آن قرار است که وزارت صمت اواخر سال گذشته دستورالعمل نحوه تایید انجام ثبت سفارش‌های ارزی واحد‌های تولیدی را تدوین کرد و مقرر شد که از دیدگاه‌های انجمن‌های تخصصی به ویژه انجمن خودروسازان نیز استفاده شود. 

 

با‌این‌حال دبیر انجمن خودروسازان با ارسال نامه‌ای به وزیر سابق صمت، خواستار رفع ضد و نقیض‌های موجود در این دستورالعمل شد؛ در این نامه آمده بود که کاهش ارزبری خودرو‌های کم تولید (کم‌تیراژ)، با شیب تند و در مدت زمان کوتاه امکان‌پذیر نیست.

 

در نامه احمد نعمت‌بخش به عباس علی‌آبادی، وی خواستار انجام اصلاحاتی در دستورالعمل مورد نظر شده است، به عنوان نمونه، درخواست شده که در راستای کاهش تولید خودرو (ناشی از دستورالعمل موردنظر)، شرکت‌های دارای ارزبری زیاد، مجاز به خرید ارز حاصل از صادرات دیگران باشند. 

 

درخواست دیگر انجمن خودروسازان از وزیر سابق صمت، یک‌ساله شدن زمان اعتبار ثبت سفارش‌های ارزی است؛ در این نامه همچنین خواسته شده که زمان اعتبار تخصیص ارز از یک ماه به سه ماه افزایش یابد، زیرا با توجه به نامعلوم بودن زمان تخصیص ارز و حجم آن پس از ثبت سفارش، مدیریت تامین نقدینگی در کوتاه‌مدت امکان‌پذیر نیست. 

 

آقای احمد نعمت‌بخش، به تازگی گفته وزیر پیشین صمت رقم ارز اختصاص یافته به صنعت خودرو را به میزان قابل توجهی کاهش داد و خودروسازان را ملزم به تولید قطعاتی کرد که پیش از این از طریق واردات تامین می‌شد.

 

نعمت بخش می‌گوید: مشکل دیگری که امسال علاوه بر تامین ارز گریبانگیر صنعت خودرو شد، قطعی برق همزمان با اوج‌گیری گرمای تابستان بود؛ واحد‌های صنعتی به ویژه خودروسازان در سراسر کشور دو روز در هفته قطعی برق داشتند و با احتساب تعطیلی روز‌های جمعه، تولید سه روز در هفته متوقف بود البته قطعی برق تنها به این دو روز محدود نمی‌شد و در روز‌های دیگر نیز گاه قطعی‌های چندساعته از پیش اعلام‌نشده هم اتفاق می‌افتاد که علاوه بر توقف تولید، تلف شدن سرمایه‌ها را هم در پی داشت.

 

ظاهرا وزارت صمت هنوز پاسخی به درخواست‌های انجمن خودروسازان نداده و این در حالی است که به نظر می‌رسد در صورت رفع نشدن دغدغه‌های مالی و ارزی خودروسازان، نه‌تن‌ها رشد تولید به بیش از یک‌میلیون و ۷۰۰ هزار دستگاه امکان‌پذیر نیست، بلکه حتی ممکن است در پایان سال جاری، میزان تولید خودروسازان به اندازه سال قبل نیز نباشد.

 

گزارش مکتوب از؛  فائزه شعبانی اصل خبرنگار تحریریه صنعت خبرگزاری صدا و سیما